Сентябрь 7-де республиканыӊ девискээринге өртке удур онза чурумну чарлаан дээрзин Тываныӊ Чазааныӊ 563 дугаарлыг доктаалында айыткан.
Изиг кааӊ «куяк чайы»-биле капсырлаштыр күштүг хаттыг хүннер өрт-биле холбашкан дүвүренчиг байдалды тургускан. Республиканыӊ 721,9 гектар арга-арыгларында 18 аӊгы улуг өрттерниӊ хенертен өөскүп үнгениниӊ бир чылдагааны – агаар-бойдус, а өскези – каттаан, тооруктаан кижилерниӊ от-биле оваарымча чок болганы деп түӊнелди үндүрген.
Чөөн-Хемчик кожуунда 238 га черде хып турар өрттер суурларга айыыл тургуспайн турар. Өртке удур федералдыг албанныӊ болгаш кожуун чагыргаларыныӊ деми-биле Бажыӊ-Алаак биле Кур-Чер суурларныӊ чоогунда хову өрттерин өжүрген.
Гидрометеорология төвүнүӊ медээзи-биле алырга, бо хүннерде чамдык черлерге хаттыӊ күжү секундада 26 метр хире чедип болур. Ынчангаш Кызыл кожуунга 5-ки класстыӊ, а сес кожуунга 4-кү класстыӊ өрт айыылдыг онза байдалы тургустунган.
Оран-таӊдыга муӊ-муӊ чылдар иштинде өзүп келген үнүштерниӊ, ыяштарныӊ, серемчилел чок кижиниӊ буруузу-биле, карак чивеш аразында өрттенип, хуюкталып турары харааданчыг.
Тус-тус албан черлериниң чылдыӊ-на чорудуп келген профилактиктиг тайылбыр ажылдарыныӊ кол ужур-утказын кижи бүрүзү утпаза чогуур. Ылаӊгыя өртке удур онза чурум чарлаан үеде арга-эзимнерже чадаг-даа, машина-балгаттыг-даа кирбес, ажык черге от-көс салып, одагланып болбас, одар-белчиирлерге кургаг сиген, бажыӊ, кажаа, тудуг, херим, сарай чоогунга бок-сүрээ өрттетпес. Үстүнде шыӊгыы негелделерни сагываан, тооп көрбээн таварылгада, административтиг торгаалга онаажыр.
Өртке удур онза чурумнуӊ негелделерин үрээни дээш, торгаалдыӊ хемчээлин өстүрген. Бо чурумну сагывайн барган кижиге РФ-тиӊ административтиг эрге-хоойлу хажыдар чоруктар дугайында дүрүмүнүӊ 20.4 чүүлүнүӊ 2-ги кезээ-биле 10 – 20 муӊ хире рубль хемчээлдиг торгаалды төледип болур.
От болгаш кывыычал материалдар-биле оваарымчалыг болуӊар!
Р. Демчик.