Хоочуннардан үлегерден алыңар

Улгады берген назылап кыраан улуска улуг кичээнгей херек. Хоочуннарывыстың кылып чораан ажыл-ижин утпайн чорзувусса эки. Бо чылын Тываның ССРЭ-ниң составынче киргениниң 80 чыл оюн демдеглээр болгай бис. Ынчангаш үезинде эки үре-түңнелдиг ажылдап чораан хоочуннарны шаңнап-мактаар болза эки деп бодаар мен. Ам-даа ажыл-иш кылып чоруур улуг назынныглар база бар болдур ийин. Бажың-балгады арыг-шевер, огородун долдур ногаа-чимис тарып алган, мал-маган-даа тудуп турар хоочуннар бар.

Хоочунувус Юрий Марзуевич Учурал картофель, ногааны хөйү-биле тарып өстүрүп турар. Чалзырай Баадынович Ноозун дыка хөй чылдар иштинде даргалар сөөртүп чолаачылап ажылдаан. Ол ышкаш база хөй чылдарда чолаачылаан Айыыр Аракчааевич Күрнү, Александр Казакович Картини база адап болур. Ынчан солун дажып ажылдап чораан, ам хуу мал малдап чоруур улуг назынныг кырган-ачавыс Дүкчээ Комбу 80 хар ажып чоруур. Ол үелерде аът мунуп алгаш малчын аалдарже солун чедирер турган.

База бир дыка шалыпкын ажылдаар бир улуг хоочунувус – Маадыр-ие Саяна Кыргысовна Хүдер. Ол колхоз үезинде чагырга черинге секретарьлап дыка хөй чылдар иштинде үре-түңнелдиг ажылдаан. Ам ол 83 харлыг эне чиик-чаагай бажыңының чанында картошказын, ногаазын олуртупкан. Мөрен школазынга хөй чылдарда поварлап ажылдаан, сөөлүнде малчыннап база турган Ямаа Кыргысовна Сараагай бо чылын 85 харлаан.

Бистиң суурувуста шак-ла мындыг эрес-кежээ улуг назынныглар элээн хөй. Олардан аныяктар үлегер алыр болза эки. Амгы үеде хөй ажы-төлдүг дээш хөй акшалар төлеп берип турар-дыр. Ынчангаш аныяктар шоолуг ажыл кылыксавас апарган. Шаанда бис 9–10-даа ажы-төлдүг улус ындыг төлевир акшалар албайн турган бис. Күш-ажыл кылып чорааш, ажы-төлүвүс өстүрүп алдывыс.

Күрүнеге ажылдаксавас-даа болза, оода бажыңынга огородун, картофелин тарып өстүрер болза эки деп бодаар мен.

Чечекмаа САДИ, ТР-ниң алдарлыг ажылдакчызы.
Эрзин кожуун, Мөрен суур.

«Шын» №37 2024 чылдың май 22