Нацистиг Германия үезинде тергиин уксаалыг кижилер бүдүрүп үндүрер эксперимент чоруткан. Ону чорударда, генофондузу тулган, бедик интеллектилиг болгаш күш-шыдалы кедергей, эң-не тергиин эр, кыс немецтерни шилээн.
Кезек үе эрткенде, ол шилиттинген кижилер ажы-төлденип эгелээн. Ол төрүттүнген чаштарны иелеринден алгаш, шыырак билиглиг специалистерниң, профессионалдарның хайгааралынга турар тускай байдалга өстүрүп эгелээн. Ынчалза-даа ол ажы-төлдүң чаңгызы-даа (ол дээрге он-он кижилер) манап турганы ышкаш, онзагай кижилер болбаан. Харын-даа чамдыызының сайзыралы чыдып каан болган.
Ооң чылдагааны — эң-не кол чүүлдерниң чогунда болган: эртем-билии-даа чок, анаа-ла бөдүүн аваның, кандыг-даа специалистиң берип шыдавазы сагыш салыышкыны, ынакшылы болгаш буяны. Ол ажы-төлдүң, инкубаторда ышкаш, чанынче кым-даа чоокшулаваан, кым-даа куспактаваан, ооң иштики сагыш-сеткилин кым-даа сонуургаваан. Оларны чүгле сайзырадырын оралдашкан.
Кижи чүгле ынакшылдыг болгаш сагыш човаашкынныг байдалга бүрүн сайзырап шыдаар деп чүвени ол эксперимент көргүскен. Кажан кижиниң кол хереглели четчелеттинип долбаан шаанда, бодун сайзырадыр болгаш экижидер талазы-биле кандыг-даа номнар бодунуң сорулгазын чедип ап шыдавас.
Чурукту интернеттен хоолгалаан.
“Шын” №27 2025 чылдың июль 17