Техниктиг ажылчын – аңгы-аңгы албан черлериниң арыг-силиин тудуп, хүлээлгелерин кызымак, ак сеткилдии-биле күүседип чоруур кижи. Аяк-сава, шала чуп, албан черлериниң арыг-силиин тудуп чорууру дээрге-ле эң-не үнелиг ажыл-дыр. Чамдык техниктиг ажылчыннар чаңгыс-ла албан черлеринге 20-40 чылдар иштинде ажылдап чоруурлар. Ажылдап турган албан черлеринден шаңнал-мактал турбайн канчаар, ынчалза-даа ТР-ниң, РФ-тиң алдарлыг ажылдакчылары деп аттыг ажылчыннарны бо назынымда көрбедим, дыңнавадым-даа. Республикадан дашкаар хоорайлардан келген артист Тывага чаңгыс катап ырлап каарга, ТР-ниң алдарлыг аттарын тыпсып каар. Бөдүүн ажылдакчы ол хире чылдар иштинде ажылдап каарга, алдарлыг аттарны тывыспас болгай. Кожууннарда та кандыг, бар-даа чадавас. Олар амыдырал дээш сөөлгү чылдарынга чедир, хүндүлүг дыштанылгаже үнгүже чедир ажылдап чорааннар, а чамдыктары пенсияже үнзе-даа, улаштыр ажылдап чоруурлар. Ажы-төлин өглеп-баштаар, уйнуктарын азыражырынга дузалажыр дээш, олар черле тура дүшпес, хүлээнген ажылынга бердинген ажылчыннарны бо-ла көөр мен. Шак ындыг ажылчыннар өске кожууннарда ышкаш, Таңды кожуунда база хөй. Ынчангаш оларның чамдыызын биживес аргам чок.
Оларның бирээзинге Бай-Хаак суурда чурттап чоруур Ульяна Хүлер-ооловна Оюн хамааржыр. Ол кижиниң допчу намдарын биживейн, чүгле чаңгыс албан черинге техниктиг ажылчын болуп хөй чылдарда ажылдап чораанын таныштырайн.
1994 чылдан эгелеп Коммунизмниң херели аттыг совхозтуң «Оңгар-Хову» бригадазының столоваязынга аяк-сава чуп ажылдап эгелээн. Ол бригадага ажылчыннар дыка көвей турган, олар тараа тарып, ажаап турганнар. Ынча хөй ажылчыннарның чемненген соонда аяк-савазын, столоваязының иштин чууру амыр эвес, аныяк кижиге берге-даа болза, ажылынга бердинген болгаш, ак сеткилдиг ажылдап чораан.
1997 чылда Бай-Хаак суурга көжүп чедип келгеш, сентябрь айдан эгелеп школага техниктиг ажылчын кылдыр ажылдай берген. Чаңгыс албан черинде 18 чыл иштинде хүлээнген ажылын ак сеткилдиг күүседип, амга чедир ажылдап чоруур. Техниктиг ажылчын кылдыр албан черлеринге амга чедир ниитизи-биле 21 чыл ажыг ажылдап чорууру ол болуп турар. Хүндүлүг дыштанылгаже шагда-ла үнген-даа болза, хөй ажы-төлүн азырап, эртем-билигге чедирери-биле ол-ла школаның арыг-силиин тудуп, кызымак ажылдап чоруур.
Улуг оглу Мерген Москва хоорайда дээди эртемниг юрист, бир албан черинде ажылдап чоруур. Билиин бедидип, аспирантурада улаштыр өөренип турар. Уруу Красноярск хоорайда дээди өөредилге черинде эмчи чериниң сургуулу. База бир оглу – ТШО киржикчизи маадыр, чуртун камгалап тургаш, чок болган. Оглу Буян Кызыл хоорайның авто-орук техникумунда «механик» мергежилинде өөренип турар. Хеймер оглу Айдың Новосибирск облазының Күрүнениң бюджеттиг профессионал өөредилге албан чери хем колледжизиниң сургуулу. Бо–дур, бөдүүн техниктиг ажылчынның кызымак ажылы моон көстүп турар-дыр.
Ульяна Хүлер-ооловна ада-иезин бичиизинде-ле чидирген-даа болза, бергелерни эрткеш, кызымаа-биле дуңмаларын, ажы-төлүн өстүрүп, бут кырынга тургускан буянныг угба болгаш ава.
База бир кызымак ажылчын херээжен кижини хүннүң-не даң бажында ажылынче далажып бар чыдарын бо-ла көөр мен. Ол Бай-Хаак суурда хөгжүм школазында 20 ажыг чыл ажылдап чоруур техниктиг ажылчын. Ооң дугайында бижиир дээримге, чөпшээрешпес болду. Шак мындыг бөдүүн ажылчыннарны көргеш, улуг дарга-бошка болзумза, бедик аттан тыпсып, шаңнап-мактазымза-даа деп бодай бээр мен. Ажылы амыр эвес, кызымак, ак сеткилдиг, ажы-төлүн азырап, эртем-билигге чедирип, өглеп-баштап каар дээш, кызып чоруур ажылчыннарны биживес аргам чок. Эр хейлер!
Сергей ОЮН.
Чурукту авторнуң архивинден алган.
“Шын” №37 2025 чылдың сентябрь 25Оценили 70 человек