Бүгү-Делегейниң уруглар камгалалының хүнүнге тураскааткан хүреш
Бүгү-делегейниң уруглар камгалалының хүнүнге тураскааткан чаш болгаш элээди мөгелер аразынга тыва хүреш маргылдаазын Кызылдың Владимир Биче-оол аттыг Хүреш стадионунга Тываның Спорт яамызы организастап эрттирген.
Аңаа бо удаада республиканың аңгы-аңгы кожууннарындан 649 чаш болгаш элээди мөгелер киришкен. 2006–2017 чылдарда төрүттүнген мөгелерни хар-назы аайы-биле 6 бөлүкке чарган.
Түңнелинде, 5–6 харлыг 88 мөге аразынга Доржу-Маадыр Тежик (Өвүр) шүүлген. Улуг-Хемден Сержи Алдын-оол үжүүрлешкен. 3–4-кү шаңналдыг черлерни Дамба Ондар (Сүт-Хөл) биле Назын Донгак (Ак-Довурак) үлешкеннер. 5-тен 8-ке чедир шаңналдыг черлерни Опан Шагжы (Чөөн-Хемчик), Сайбек Оюн (Чеди-Хөл), Алихан Монгуш (Каа-Хем), Алдын-Доржу Даржаа (Чаа-Хөл) ээлээннер.
Чөөн-Хемчиктиң мөгези Аганак Болат-оол 7–8 харлыг оолдар аразынга шүүлген. Сүт-Хөлден Сэнд-Аюш Куулар үжүүрлешкен. Мөңгүн-Тайга болгаш Бай-Тайгадан Субудай Кара-оол биле Долаан Шойдан 3–4 дугаар болганнар. Бии-Хемниң ийи мөгези Сайын Маскыров биле Аганак Маады бо бөлүкке 8-че киир хүрешкени бо кожуунда тыва хүреш сайзыралының көдүрлүп кел чыдарын херечилеп турар. Кызыл хоорай болгаш Кызыл кожуундан Аюуш Кара-Сал биле Сүзүктүг Тоорук база шаңналдыг 5–8-ки черлерже киир тутканнар.
Эң хөй киржикчилиг (128 мөге) 9–10 харлыг оолдар аразынга Кызыл кожуундан Чечен-оол Монгуш шүүлген. Кызылдың “Алдар” спорт клувундан Долаан Чооду үжүүрлешкен. Аюш Середар (Эрзин) биле Арбай Сат (Сүт-Хөл) 3–4-кү черлерни үлешкеннер. Сонам Бай-Кара (Бии-Хем), Найыр Хертек (Кызыл), Алимбек Арандол (Кызыл, “Алдар”) Найыр Ооржак (Барыын-Хемчик) 5-тен 8-ке чедир шаңналдыг черлерже кирген.
Кызылдың “Алдар” спорт клувундан Найыр Куулар 11–12 харлыг 120 мөгелер аразынга шүүлген. Соруктуг Монгуш (Чөөн-Хемчик) үжүүрлешкен. База-ла найысылалдың “Алдар” клувундан Арбын Ооржак биле Намзырай Кара-Сал (Чөөн-Хемчик) 3–4 дугаар болганнар. Байыр Шүгдүр-оол (Өвүр), Айслан Донгак (Кызыл), Ян-Сурен Халбажык (Таңды), Сухбат Монгуш (Каа-Хем) 5-тен 8-ке чедир шаңналдыг черлерге төлептиг болганнар.
Ол-ла “Алдар” клувунуң мөгези Чимит Хангай 13–14 харлыг 110 мөге аразындан шүглүп үнген. Эрзинниң мөгези Давид Сендель үжүүрлешкен. Доржу Иргит (Кызыл кожуун) биле Найдан Хертек (Кызыл) 3–4 дугаар черлерни чаалап алганнар. Артына Монгуш (Өвүр), Ай-Демир Попуу (Кызыл кожуун), Айрат Оюн (Чеди-Хөл), Экер Донгак (Кызыл) сес шыырак мөгелер аразынче киир хүрешкен.
Сүт-Хөлден Айрат Ооржак 15–16 харлыг 88 мөге аразынга шүүлген. Барыын-Хемчиктен Алаш Монгуш үжүүрлешкен. Дензин Монгуш (Чөөн-Хемчик) биле Максим Ооржак (Эрзин) дөртче киир хүрешкен. Ашока Монгуш (Кызыл кожуун), Самир Сарыглар (Кызыл), Кежик Хомушку (Чөөн-Хемчик), Айыс Сарыглар (Сүт-Хөл) 5-тен 8-ке чедир шаңналдыг черлерни ээлээн.
Бөлүк аайы-биле шүүлген мөгелерни алдын медальдар, хүндүлел бижиктер болгаш 5000 акшага «Спортмастер» садыының сертификаттарын тывыскан. Үжүүрлешкен мөгелерни мөңгүн медальдар, хүндүлел бижиктер болгаш 3000 акшага база-ла ол садыгның сертификаттары-биле шаңнаан. Үшкү, дөрткү черлер алган мөгелер хүлер медальдар, хүндүлел бижиктер, 2000 акшаның сертификаттарын чаалап алганнар. Бештен сеске чедир шаңналдыг чер алган мөгелерниң шаңналдары база шупту дөмей, хүндүлел бижиктер болгаш муң-муң акшаларның садыг сертификаттары болган.
Маргылдааны кол судья – Тываның Начын мөгези Кайгал-оол Донгактың удуртканы судья коллегиязы организастыг эрттирген.
Үлегер алза чогуур...
Бүгү-делегейниң уруглар камгалалының хүнүнге тураскааткан чаңчыл болган чаш болгаш элээди мөгелер аразынга республика чергелиг мөөрейден кайы кожуунда тыва хүреш канчаар сайзырап турарын база билип ап болур. Бо чылдың түңнелдери-биле Улуг-Хем болгаш Тес-Хем кожууннуң чаш болгаш чалыы мөгелериниң чедиишкиннери хоомай болуп турар. Улуг-Хемден чаңгыс мөге үжүүрлешкен болза, Тес-Хемден чаңгыс-даа мөгениң шаңналдыг чер кирбээни, ында тренер башкыларның кошкак ажылдап турарында бе азы дарга-бошкаларының спортче шоолуг сагыш салбайн турарында бе? Ону черле кожуун удуртукчулары сайгарып, чогуур хемчеглерни алыр болза эки.
Тываның Күчүтен мөгези Эрес Кара-Салдың удуртуп турары Кызылдың “Алдар” спорт клувунуң мөгелериниң чедиишкиннеринге ада-иелер-даа, чаш болгаш чалыы мөгелер боттары-даа, тренер башкылары-даа чоргаарланып болур. Оларның үре-түңнелдиг ажылы каракка көскү, алдын, мөңгүн, хүлер медальдар болгаш шаңналдыг черлер-биле бадыткаттынып турар. Олардан үлегер алыр болза эки!
Мерген КЫРГЫС.