Барыын-Хемчик кожуунга төрелдеп чорааш, кижи көжээни онзазынып, сонуургап көрдүвүс.
Ол ХVIII вектиң сөөлгү чылдарында түрк каганат үезинде тургустунган болуп турар. Ол үениң шериг баштыңчылары тиилээш, база өске-даа чедиишкиннерин демдеглеп тураскаадып турган чадавас.
Кижи көжээниң турар чери дайын шөлү хевирлиг, хову черде турар. Ооң чоогунда Бижиктиг-Хая суур бар. Тураскаалды ажаап-карактап турары кончуг эки, кадактарны өң аайы-биле беш аңгы черде аскан, шупту чаа. Саң салыр, чемненип олурар черлер база бар. Шөлдү дескиндир даштар-биле кажаалаан. Шөлден дашкаар ийи арыгланыр черлиг.
Ону кожуун эки кылган деп көрдүвүс. Тыва чон чүдүлгезин кагбайн чораан болгаш, көжээни шын чүдүп, аңаа тейлеп, ажыын көрүп чоруурувус бо. Бис ырак Кызыл кожуундан баргаш, чүдүп тейлеп алдывыс.
Кижи көжээниң кулак чок талазынга күзелин сымыранып чугаалаар. Элээн үе эртерге, ооң түңнели-биле четтиргенин илередип база кээр. Колдуунда-ла күзел бүткен боор. Ужур-чаңчылывысты утпайн, сагып, келир үевисте салгалдарывыска арттырып бээрин кызыдаалыңар, чонум.
Валерий КАРА-ООЛ,
күш-ажылдың хоочуну, Тываның чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.
Кызыл кожуун.
“Шын” №64 2024 чылдың август 24