Август 1-де найысылал Кызылдың Арат шөлүнге Республиканың Иштики херектер яамызының ажылдакчыларының гарнизон парады болуп эрткен.
Республиканың Иштики херектер яамызының шак мындыг чыскаалы ооң мурнунда 10 чыл бурунгаар болган. Бо удаа хемчег Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның киржилгези-биле эрткен. Ажылынга тергиидээн корум-чурум камгалакчыларынга шаңналдарны болгаш шагдаа ажылдакчыларының ажыл-албанынга ажыглаар автомашиналарның дүлгүүрлерин тывыскан.
Байырлыг хемчег Иштики херектер яамызының Тывада аңгы-аңгы албан черлериниң шагдаа ажылдакчыларын чыып, эрге-хоойлу камгалаар органнарның ажыл-агыйынга канчаар-даа аргажок кайгамчык болуушкун болган. Оларның хүн бүрүде ажылының ачызында республиканың бүгү чурттакчы чонунуң айыыл чок чоруу хандыртынып турар. Амгы үеде кем-херек үүлгедиишкиннериниң байдалы шыңгыы хемчеглерни негеп турарын Тываның Баштыңы демдеглээн.
«Республиканың күрүне эрге-чагырга органнары корум-чурум камгалаар органнарның ажылдакчыларын, участок шагдааларын болгаш орук патруль албан черлерин деткиири-биле, ажылды уламчылавышаан. Ол дузаны хөй-ниитиниң корум-чурумун камгалаар талазы-биле улусчу эки турачы дружиналарны таварыштыр көргүзүп турар. Амдыызында 120 ажыг дружина бар, ында ийи муң ажыг кижи хаара туттунган. Силерниң ажыл-ижиңерге чугула херек дериг-херекселдерни: алкотестерлерни, дүнеки үеде көөр дураннарны, тырттырар камераларны, демир-дес тодарадып тывар болгаш оон-даа өске херекселдерни республиканың бюджединиң акшаландырыышкыны-биле садып бээрин кызыдып турар бис. Республиканың Чазаа чылдың-на эртип турар мөөрейниң түңнелдеринге даянып, улусчу эки турачы дружиналарның идепкейлиг кежигүннеринге материалдыг деткимчени көргүзүп турар. Участок шагдааларынга, патруль-хайгаарал болгаш камгалал-таңныыл албан черлеринге база бо талазы-биле тускай мергежилдиг кижилерге мөөрейлер база чарлаттынган» – деп, Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг чугаалаан.
Республиканың Баштыңы албан-хүлээлгезинге бедик профессионал шынарларын көргүскен, кем-херек үүлгедиишкини-биле демисел болгаш хөй-ниитиниң айыыл чок чоруун хандырар талазынга бедик чедиишкиннерлиг болган албан-хаакчыларга шаңналдарны тывыскан. Оларга КАИ-ниң орук-патруль албанының улуг инспектору, полицияның улуг лейтенантызы Мерген Солагай, полицияның сержантылары, Кызыл хоорайда ИХЯ эргелелиниң патруль-таңныыл албанының тускай ротазының шагдаазы Ёнзак Сарым-оол, ол-ла албанның 1-ги взводунуң шагдаалары Чиңгис Бүрбү, Аржаан Донгак, даштыкы күрүнелерниң консул болгаш төлээ чериниң камгалал талазы-биле тускай салбырның командири Темирлан Ооржак хамааржыр. Ындыг үнелел оларны ам-даа чедиишкинниг ажылдаарынче сорук киирер.
Иштики херектер яамызының регионалдыг бөлүктеринге күрүнениң камгалал дужаалын күүседири-биле, албан-хүлээлгеге ажыглаар 48 машинаны үлээни чугула болуушкун болган. Ол техникаларны ТР-ниң ИХЯ-зынга, Кызыл хоорайда эргелелинге, Кызыл кожуунда кожууннар аразының салбырынга, Улуг-Хем, Чөөн-Хемчик, Барыын-Хемчик, Таңды кожууннарның ИХЯ-ның кожууннар аразының салбырларының чолаачыларынга, ТР-ниң Росгвардия эргелелинге, Кызыл хоорайда улусчу эки турачы дружиналарның, хууда камгалал албан черлериниң кежигүннеринге берген. Чаа техника ажылдакчыларның албан хүлээлгелерин күүседиринге, ылаңгыя регионнуң агаар-бойдус талазы-биле онза ылгалдыг болгаш чедери берге ырак-узак черлеринге шалыпкын болгаш үре-түңнелдиг ажылдаарынга улуг ужур-дузалыг болур.
«Бис үргүлчү «күштер болгаш аргалар» деп сөстерни ажыглап турар бис. Күштер дээрге полиция ажылдакчылары-дыр, а аргалар дээрге кудумчуга болгаш өске-даа хөй-ниити черлеринге хоойлу-дүрүмнү камгалаарынга ажыглап турарывыс чүүлдер-дир. Ынчангаш чаа келген машиналар болгаш өске-даа дериг-херекселдер хоойлу-дүрүмнү болгаш корум-чурумну тударынга эки салдарлыг болуру чугаажок» – деп, Тывада полицияның начальнигиниң хөй-ниитиниң корум-чурумун камгалаар талазы-биле оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Сергей Куимов чугаалаан.
Оон ыңай Иштики херектер яамызының ажылдакчылары хоорайның чурттакчыларынга болгаш аалчыларынга кем-херек үүлгедикчизин канчаар тударын база көргүскен. Ол корум-чурум тудукчуларының белеткелиниң бедик деңнелдиин болгаш мергежилдиин көргүзуп турар.
Байырлыг ёзулал Иштики херектер албанының ажылдакчыларының болгаш техникаларының байырлыг чыскаалы-биле доозулган. Хемчег шагдаа албан-дужаалдыглардан аңгыда, техниктиг дериг-херекселдерни база көргүзер арганы берген.
Чыжыргана СААЯ.
Барыын-Хемчиктиң кожууннар аразының ОШАЧКИ салбырының чуруктары.
“Шын” № 30 2025 чылдың август 7
