Олег СУВАКПИТ
Майның тостуң байыры-даа
Маңнаан аът дег чедип келген.
Баян-оол-даа кырган-ача
Бажыңында чанып келген.
Эрги шериг хөйлеңинде
Эңмежок хөй шаңнал көргеш,
Кыңгырадыр суйбап, тудуп,
Кырганындан айтырып-тыр:
— «Алдар» деп ол орденнериң
А сен чүү дээш алганың ол?
Чылдың бөгүн дизе кадаар
Чылдагааның чүдел, ачай?
— О, ол дээрге ырак төөгү,
Ону сээң-даа билбезиң чөп.
Бир муң тос чүс дөртен бир чыл
Бистиң төөгээ уттундурбас.
Ынчан бистиң кожавыс боор
Ыдык улуг орус чуртче
Фашист дайзын чарлал кылбайн,
Барыын чүктен халдап келген.
Хосталганың чырык оруун
Холу-биле тутчуп берген,
Аас-кежик, чыргалаңны
Амы-биле чаалап берген.
Орус чонга дузалашпайн,
Орар эрге биске турбаан.
Ынчангаштың
Ада-чурттуң дайынынга
Ынчан барып
Аныяамда киришкен мен.
Эки тура тываларның
Эрезин-даа көргүскен бис.
Тулчуушкунга балыгладып,
Туттуруп-даа чордум, оглум.
Чыда-биле үстүрерге,
Чырыым безин чырташ дивээн.
Кара-бажың хаалгазынга
Караамдан чаш төктүп көрбээн.
Каккаштың-даа, тепкештиң-даа
Ханым төдү ижип төтпээн.
Аштаткаш-даа, суксаткаш-даа
Аксымдан сөс дыңнап чадаан.
Албадалдыг кадыг ажыл
Амым үзүп чадажып каан.
Базым бүрү мени өлүм
Бажым уткуй дозуп чораан.
Туттурганнар бөлүглежип,
Тура-сорук каттыштыргаш,
Дүвүрээзин үезинде
Дүне дезип үнүпкен бис.
Чамдык өөрүм өлүртүп каан,
Чамдыктарын катап туткан,
Алды кижи алдырбайн,
Арга киргеш, хосталган бис.
— Катап тудуп алган болза,
Канчаар ирги, кырган-ачай?
— Өлүм биле шаажылал
Өске арга дайзында чок.
— Оон ам чогум канчанган сен,
Ол-ла хевээр чанган сен бе?
— Кайын ындыг боорлан, оглум.
Хамык аймак өөрүм-биле
Дайзыннардан өжээн негеп,
Дагын катап тулчуп киргеш,
Берлин чедир улуг болгаш
Берге орук эртим, оглум.
Шаңналдарны алган чылдар
Шак-ла ынчаар эрткен, оглум.
Тиилелге дээш Майның тоста.
Дизе кадаар ужурум ол.
— Магалыг-дыр, чоргаарал-дыр,
Маңаа канчап мактанмас боор!
— Харын шын-на, ынчалза-даа
Хамык ужур ында эвес.
— Ажы-төлүм силерни дээш,
Ада-чуртум камгалаан мен.
— «Алдарларны» кадап чоруур
Аксың кежии ол-дур, ачай!
— Аксым кежии – орден эвес,
Ажы-төлүм силер силер,
Орден дээрге шылгарал-дыр,
Оңуп читпес Тиилелге-дир!
"Шын" №15 2025 чылдың апрель 24