Малчыннарның кышка белеткели бо хүнде кандыг байдалда чоруп турарын көдээ ажыл-агый сайыды Алдай-Мерген Ховалыг тайылбырлаан.
Республиканың көдээ ажыл-агыйлары 280 муң тонна сиген болгаш 7 муң тонна мал чемин белеткээн. Чайын мал чеми белеткээр компания үезинде план 113 хуу ажыр күүсеттинген.
Көдээ ажыл-агыйларда 200 муң ажыг бода мал, 1 миллион ажыг шээр мал, 100 муң хире чылгы, муң ажыг иви, 284 теве, 11 муң ажыг хаваннар бар. Эрткен чыл-биле деңнээрге, бо чылын малдың күш-шыдалы эки. Малчын турлагларже оруктарның байдалы эки, чиик автомобильдер-биле чедип болур.
«Өвүр болгаш Мөңгүн-Тайга кожууннарда харның кылыны 25 см, чамдык черлерде харын-даа 33 см чедип турар. Видеохарылзаа таварыштыр Мөңгүн-Тайга кожууннуң удуртулгазы-биле чаа-ла чугаалаштывыс. Оларның медеглээни болза, бо кыш мурнунда чылдарда ышкаш эвес, харлыг шуурган кожавыс Моол талазындан кээп турар деп дыңнатты» — деп, ТР-ниң көдээ ажыл-агый сайыды Алдай-Мерген Ховалыг чугаалаан.
Харның кылыны 25–30 сантиметр дээрге бо үеде ажырбас хемчээл-дир деп дуржулгалыг малчыннар чугаалап турар. Ынчалза-даа мурнувуста ам-даа кыштың үш айы бар болгай. Ынчангаш кыштаглаашкын үезинде нарын байдалдарда чугула хемчеглерни шалыпкын ап чорудар талазы-биле тускай оперативтиг штабты тургускан. 10–10 кижи составтыг ийи бөлүк нарын байдалдар үезинде дүрген хөделир хемчеглерге киржир.
«Ол ышкаш Көдээ ажыл-агый яамызында дүн-хүн чок ажылдаар “изиг шугум” база бар. Мал-маган кыштаглаашкынынга берге байдалдар тыптып кээр болза, 8 (39422)9-75-50 дугаарлыг телефон дамчыштыр харылзажып болур. Бо дугаарже малчыннар, ылаңгыя кежээки, дүнеки үелерде долгап болур. Ол дээрге 18.00 шактан эртенгиниң 8.00 шакка чедир. А хүндүс шупту телефоннар штабтыг режимде ажылдап турар» — деп, сайыт дыңнаткан.
Республикада ниитизи-биле 3 муң 500 кыштаг бар, оларның 601-и чедери берге черлерде турар. Кыштагларның шуптузунда кышка белеткел ажылдары кылдынган: кажаа-хораазын септээн, чылыглаан, мал адаанга чадар өдээн белеткээн, сиген-ширбиилин дажып алган дээш оон-даа өске.
А. СОЯН белеткээн.
«Шын» №90 2023 чылдың ноябрь 25