Кызыл кожууннуң Баян-Кол сумузунга Улу чылын уткаан, суму чергелиг Шагаа байырлалын бо чылын Серээлерниң төрел аймаа деткикчилеп эрттирген.
Февраль 9-та Серээлерниң салгалдары аныяк уруглар, сумунуң улуг назынныг хоочуннарынга Шагаа уткуштур суй белектер үлеп, байыр чедиргеннер. Меңээ база кадак биле пакет хап тывыстылар. Ооң иштинде манчы-бууза, конфет-чигир, «шай соотпас» суп каан болду. Чуртталгамның бежен дөрт чылын чолаачылап эрттирген, чеден хар оранчок ашкан кырган кижиге термос дыка-ла эки белек-тир. Ам-даа бодумнуң чиик машинамның рулюнуң артында хевээр мен. Ынчангаш Серээлерниң салгалдарынга четтиргеним илередип олур мен.
Шагааның бирги хүнүнде шыдыраа маргылдаазынга Тайбың Баданай тергиидээш, телевизор-биле шаңнатты. Ийиги чер алган Аркам Серенги телефон алыр аас-кежиктиг болду. Үшкүзүнге Аян Шырып-оол төлептиг бооп, шыдыраага чединди.
9–11 класс оолдар аразынга тыва хүрешке Сайыр Найжап шүүлген, Сылдыс Анукаев үжүүрлешкен. Үшкү-дөрткү черлерге Назын Анукаев биле Сыдым Иргит төлептиг болганнар. Тиилекчилерни шаңнал бижиктер болгаш өртектиг белектер-биле шаңнаан.
Шагааның үшкү хүнүнде тевек теверинге мөөрейлешкеш, Артем Оолак 400 чедир тепкеш, телефон алган. Ийиги-үшкү черлерге Чайыр, Сайыр Найжап алышкылар тергиидээш, «доозун сорар» болгаш хеп базар илиир-биле шаңнатканнар.
Кудумчулар аразынга баг кагар маргылдаага Нурзат Тулуш кудумчузунуң оолдарын тиилээш, 5 муң рубль, ийиги-үшкү черлерге Новая, Заречная кудумчуларның оолдары 2–3 муң акша шаңналдарын алганнар.
Канат тыртар маргылдаага күжүн шенешкеш, Херел Мекпер-оолдуң өг-бүлези бирги черни алгаш, эът тырттар машинага төлептиг болганнар. Ийиги-үшкү черлерге Сылдыс Салданчиктиң база Болат Серен-Хуурактың өг-бүлелери тиилээш, «доозун сорар» болгаш хөнек-биле шаңнатканнар.
Херээжен улус аразынга шоодай далган көдүреринге күжүн шенешкеш, Айлаңмаа Мекпер-оолга чедер кижи чок болган. Ол 48 катап көдүргеш, телевизорну алды. Ийиги күштүг кадын Надя Чалзынмаа — өөр мөңгүн каасталгалар алыр аас-кежиктиг болган. Үшкү черни алган Чойгана Анукаевага 25 кг далган тывыскан.
Херээжен улус аразынга бардамнаар мөөрейге бирги черни Валентина Бавыкай, ийигизин Анческа Тас-оол, үшкү черни Сайлык Серен алгаш, шай сервизи, шывыг база органайзер-биле шаңнатканнар. Эр улус аразынга Селгел Анукаев, Саян Кыргыс, Амир Багай-оол тергиин бардамнааш, шаңналынга майгын, удуур шоодай, электрилиг доңгуу алганнар.
Меңги Сарыг-оол аът шалбадаарынга тергиидээш, эзер-биле шаңнаткан. Дараазында тиилекчилер Сылдыс Оюн, Отук-Даш аът шывыы биле чүген-чуларга чедингеннер.
Улустуң аас чогаалынга база мөөрейлешкен. Узун тынышка Чойгана Анукаева, Евгения Чадамба, Юлия Куулар тергиидээннер. Дүрген чугаага Юлия Куулар, Дадарбан Ооржак, Юлия Сандакчып төлептиг болганнар. Бо тиилекчилер тус-тузунда өртектиг белектер-биле шаңнатканнар
Кожамыкка Алина Дадар-оолга чедер кижи чок болган. Ооң шаңналы — хеп чуур машина. Дадарбан Ооржак, Марита Ооржак 2–3-кү черни алгаш, өртектиг белектер-биле шаңнатканнар.
Сумунуң даңгыназы атка Алдынай Дүвен-Бады төлептиг болган. Даңгынаның холунга алдын шакты кедискен. Дараазында чараш кыстар Айрана Биче-оол биле Айца Серээ акша шаңналдарын алганнар. Эң-не тывынгыр даңгына Аясмаа Сандакованы хеп чуур машина-биле шаңнаан. Чинчи Монгуш эң-не томаанныг даңгына болган, аңаа өртектиг белекти сөңнээн.
Улу чылын уткуп келген Баян-Кол сумузунуң улуг-биче чонун, Серээлерниң төрел бөлүү изиг аъш-чем-биле хүндүлеп, ойнадып-хөгледип, онзагай белектер-биле шаңнап-мактап эрттирдилер. Дараазында чылдың Шагаазын Кыргыстарның төрел аймаанга дамчыдып берген.
Пётр НАЙЖАП. Баян-Кол сумузу.
Чурукту интернееттен алган.
«Шын» №17 2024 чылдың март 6
