Лидия Иргит – Россияның Журналистер болгаш Чогаалчылар эвилелдериниң кежигүнү. Тыва Республиканың культуразының алдарлыг ажылдакчызы, чогаалчы, очулдурукчу, хөй-ниитижи. 1998 чылда “Сибирь федералдыг округтуң бежен мурнакчы чогаалчыларының бирээзи” деп атка төлептиг болган.
Ооң ады российжи төп парлалгада билдингир. Амгы үеде юбиляр чогаалчы “Чуртталганың хуулгаазыны” деп номну үндүрген. 2024 – Өг-бүле чылынга тураскааткан ук чыындыда ие-чаштың болгаш төрээн дылдың чугулазының дугайында айтырыгны автор көдүрүп турар. Чаа ном чырыкче үнүп келген. Ол номчукчуларны өөртүрү чугаажок. Лидия Иргиттиң чоокку үеде бижээни “Дегбес боо” деп шоодуглуг чогаалы номчукчуларның сонуургалын оттурган. Бөгүн чогаалчының чаа шүлүктерин силерге бараалгадыр-дыр бис.
Ашаан хунаап алган
мен бе?
Ишти-хөңнү сарыг долуп,
Ирик чеп дег үстүр чазып,
Адааргалдан эстип-хайлып,
Албыстай бээр болду-ла бе.
Улус-чоннуң аразынга
Удур көрген менче караа
Улдуруктуң көрүжү-ле.
Ужур-чөп чок, а өршээ.
Аксы-дылы оогуп, чештип,
Адааргаарга, кыжанырга,
Амытан, чон кайгаар хире
Ашаан хунаап алган мен бе?
Ыдымны танываан мен
Кыштың айы дүшкенден бээр,
Кызылды-даа ыш-бус бүргээн.
Долбан чаагым өңү читкен,
Тонда, хепте чаазы чок.
Аккал база хөө дег кара.
Ак хар безин өңүн солаан...
Бир хүн ыдым танывайн,
Бир дүне киирбээн болдум...
Чүрээм күчүзү ында!
Меңгилиг сынны кады ашкаш,
Мен-даа сенден ырак калдым.
Ыры, шүлүүм бедиктерге
Ыяңгылыг артып калган.
Меңгилиг сыннар сен дег эвес.
Мени утпас, кажанда-даа.
Дүргектелген дүвүлүг хады
Дүмбей дүне бөөлдеп уткуур.
Харлыг дүвү арын-башче
Хаарып эвес, хоюңнадыр,
Мага хандыр изиңнедир
Чаактарымны ошкай кааптар.
Меңгилиг сын – идегелим.
Мээң чүрээм күчүзү ында!
“Шын” №88 2024 чылдың ноябрь 16