Бо чылдың март айның баштайгы хүннеринде Красноярск хоорайга болуп эрткен экономиктиг форумга Тыва Республика чедиишкинниг киришкен.
Бистиң республика келир үеде шыырак экономиктиг девискээр апаар дээрзин КЭФ–23-ке Тываның киирген төлевилелдери бадыткап шыдаан. Ынчангаш Сибирь регионнары Тыва Республика-биле аңгы-аңгы социал-экономиктиг адырларга харылзааларны тударынга болгаш кады ажылдаарынга сонуургалын илереткеннер. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг садыг-экономиктиг болгаш тудуг адырларынга кады ажылдажылга дугайында дугуржулгаларны элээн хөй регионнарның удуртукчулары-биле чарып, хол үжүүн салып быжыглаан. Оларның аразында “Россияның Сбербанкызы” акционерлиг ниитилел биле «СЗ «УК «Трансстрой» ажык акционерлиг ниитилел база бар.
Кызыл хоорайның мурнуу талазында Кечил- оол, Лопсанчап, Кали- нин, Островская кудумчуларның аразында микрорайонга совет үеде дөрт квартираларлыг хөй ыяш бажыңнарны кончуг сырый кылдыр туткан. Ынчангаш ону чон “Шанхай” деп шолалап адай берген. Эргилээн бажыңнардан ооң чурттакчыларын чаа бажыңнарже көжүрериниң федералдыг программа ёзугаар “Шанхайның” чурттакчыларын чаа бажыңнарже тарадыр көжүргеш, ооң орнунга амгы үениң негелделеринге тааржыр хөй каът чуртталга бажыңнарлыг “Мөңгүн” деп микрорайонну тудар деп шиитпирни Тываның удуртулгазы хүлээп алган.
Бо микрорайонну «СЗ «УК «Трансстрой» ажык акционерлиг ниитилел тудуп эгелээн. “Мөңгүн” төлевилел республиканың чурттакчы чонунуң сонуургалын доюлдурган, социал четкилерге ооң дугайында янзы-бүрү бижимелдер көстүп келгилээн. Ол бижимелдер колдуунда “Мөңгүн”-ге тудар квартираларның болгаш оларның өртээниң дугайында.
Март 16-да Туризм бажыңынга «Трансстрой» ажык акционерлиг ниитилелдиң чиңгине директору Владислав Андриянов биле Тыва Республиканың Чазааның Даргазының оралакчызы Александр Брокерт “Мөңгүн” микрорайонга туттунар бажыңнарга болгаш оларда квартираларның өртээнге хамаарыштыр брифингини эрттирип, массалыг информация чепсектериниң ажылдакчыларының айтырыгларынга харыылааннар.
Кызыл хоорайның чылыг-энергетика төвүнүң күчүзүн улгаттырган, республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң хууда программазы дамчыштыр акшаландырыышкын экижиирге, хөй каът чуртталга бажыңнарын тудар арга тыптып келгенин Александр Брокерт демдеглеп, чижек кылдыр Иркутск, Полигонная дээш чаа микрорайоннарны адаан. Чуртталга бажыңнарын тудар талазы-биле төлевилелдерниң аразында эң улуг төлевилел “Мөңгүн” деп А. Брокерт чугаалааш, ону акшаландырарынга “Россияның Сбербанкызы” акционерлиг ниитилел киржир деп шиитпирлээни Кызыл хоорайга амгы үениң улуг чуртталга микрорайону туттунарынга бүзүрелди тывылдырган деп айыткан.
“МӨҢГҮННҮҢ” ШЫНАРЫ
«Трансстрой» ажык акционерлиг ниитилелдиң чиңгине директору Владислав Андриянов “Мөңгүн” кандыг микрорайон болурун чыылганнарга чугаалап берген.
“Мөңгүннү” тудар девискээрни эрги бажыңнарның артынчыларындан аштаары доостур чыгаан, ынчалза-даа “Шанхайның” чурттакчыларының чамдыызы бажыңнары турар чер участоктарын хуужудуп алган болгаш, оларның чер өнчү эрге-байдалын хоойлу ёзугаар сайгарар айтырыг “Мөңгүннү” тудар шөлдү дүрген аштаарынга элээн шаптыктыг апарган. Ону шиитпирлээр дээш, эрге-чагырга болгаш албан черлери ажылдап турар. Микрорайоннуң изиг-соок суг, чылыг, чуунду суг четкилериниң белеткели эгелээн. Школаны мурнады тудары-биле ооң таваан салырының ажылдарын дүргедеткен.
Чаа микрорайонга хөй каът 38 чуртталга бажыңнарын, школаны, уруглар садын тудар. Амгы үеде ооң девискээринде 2 уруглар садтары база бар. Чуртталга бажыңнарының бирги каъдынга садыглар, кафелер, чонга ачы-дуза, садыг-наймаа черлери ажыдар кылдыр, а бажыңнарның чер иштинде каъдынга машиналар тургузар черни тудар. “Мөңгүн” микрорайон кварталдарга чардынган. Квартал бүрүзү машина-балгатка хааглыг байдалдыг болур. Машиналар тургузар шөлдерни кварталдың даштыы талазынга, бажыңнар адаанга тудар.
Кварталдарның иштии талазы чурттакчылар дыштаныр, ажы-төл ойнаар девискээр болур. Ол девискээрни «Трансстрой» компания чаагайжыды тудар. Допчулап бижиирге, “Мөңгүн” кижилерниң хүн бүрүде амыдырал-чуртталгазынга таарымчалыг кылдыр туттунган девискээр болур. 825 өөреникчи өөренир школаны, 280 чаштар турар уруглар садын, садыг төвүн, амыдырал-чуртталга ачы-дузазы чедирер бүдүрүлгени тудар. Кызылга “Мөңгүн” ышкаш микрорайоннарны көвүдеди тудар болза, бети дизе, хоорайның бир ужундан өске ужунче халдып, уруглар садынче, школаларга чедирер дээн ышкаш чүүлдер чок боор. “Мөңгүннү” 2024–2028 чылдарда тудары планнаттынган. Владислав Андрияновтуң чугаазы-биле алырга, баштайгы бажыңнарны 2024 чылда тудуп доозуп, ажыглалга киириптер чыгыы.
ТААРЫМЧАЛЫГ ЧУРТТАЛГАНЫҢ ӨРТЭЭ
“Мөңгүн” микрорайонда квартираларның өртээ, Тыва-биле кожа регионнарга деңнээрге, чүге аар дээрзиниң дугайында айтырыгны журналистер «Трансстрой» компанияның чиңгине директору Владислав Андрияновка салган.
“Мөңгүн” амгы үениң микрорайону, ону тударынга чаа технологиялар-биле бүдүрген материалдарны ажыглаар, тус черде оларны бүдүрбейн, өске регионнардан садып алыр болгаш, квартираларның өртээ аар, а ол экономиктиг рынок харылзааларындан үнүп кээп турар өртек-тир деп, Андриянов тайылбырлаан. “Мөңгүн” ышкаш микрорайоннардан квартира садып алыры болза, “Таарымчалыг чуртталганы садып алыры-дыр” – деп, ол демдеглээн. Чүге дээрге бо микрорайондан квартиралар садып алган кижилерниң чуртталгазы барык-ла бүгү талазы-биле таарымчалыг болур кылдыр “Мөңгүн” төлевилелинде ажылдап кылдынган. Аңаа чурттаары чүгле квартира садып алыры-биле кызыгаарлаттынмас, микрорайонда таарымчалыг социал инфраструктураны ажыглаары-биле база харылзаалыг. А ол инфраструктураның материалдыг баазазын «Трансстрой» компания бодунуң акша-хөреңгизи-биле тургузар, “Мөңгүннүң” девискээрин чаагайжыдар.
Чаа микрорайонда квартираларның шөлүнүң бичиизиниң, оларны баш бурунгаар өртектиг чагыдып ап болурунуң дугайында социал четкилерде медээлерге хамаарыштыр тайылбырны база Владислав Андриянов берген. Квартираларның шөлүнүң хемчээли, өрээлдеп кылганы аңгы-аңгы, квартираларны баш бурунгаар садар чорук чок, ындыг чарлалдарны тараткан риелторлар-биле ажылдавайн турар бис деп ол чугаалаан. “Мөңгүн” микрорайон, ында квартиралар, оларның өртектериниң дугайында шын медээлерни «Трансстрой» компанияның сайтызындан долузу-биле билип ап болурун, социал четкилерде элдеп-эзин медээлерге бүзүрээн херээ чок деп, Владислав Андриянов сүмелээн.
/ Шаңгыр-оол МОҢГУШ.
