Республиканың Көдээ ажыл-агый яамызының медээлери-биле алырга, мал ажыл-агыйының бүгү хевирлериниң бүдүрүлгелеринде кыштаглаашкын эки эртип турар. Малчыннарның турлагларында ниити саны 931,6 муң мал-маган, ооң аразында 154,5 муң мыйыстыг бода мал, 674 муң хой-өшкү болгаш 90,2 чылгы мал бар. Көдээ ажыл-агый яамызының болгаш кожууннарның чагыргаларының көдээ ажыл-агый килдистериниң мал талазы-биле тускай эртемниглери малчын коданнарга кышкы узун дыштанылга хүннеринде чедип, мал-маганның байдалын шинчилээрге, деңгели колдуунда кошкак эвес болган.
Малды 3369 кыштагда кыштадып турар, оларның 482-зи чедери белен эвес ырак-узак черлерде. Бо кыжын харның чагганы дыка кылын эвес болгаш, мал-маганны малчыннар одарладып кадарып турар. Ынчангаш мал чеми камналгалыг, сиген-ширбиилди деңгели кошкай бээр хире мал-маганга каап бээр. Эрткен чайын мал чеминге белеткээн 64,4 муң тонна мал чеминиң 26 хуузу чарыгдаттынган. 182 муң тонна мал чеми курлавырда бар. Мал чеминиң муниципалдыг курлавырындан 36 тонна сигенни кышкы үеде деңгели кошкак малга немелде чем кылдыр чарыгдаан, курлавырда 1043 тонна сиген аймаа ам-даа бар. Кожууннарның хөй кезиинде мал чеминиң курлавыры барык чарыгдаттынмаан. Бир эвес агаар-бойдустуң байдалы кыштың адак болгаш частың башкы айларында баксырай бээр болза, ол курлавырны мал чеминге ажыглаары кыштаглаашкынны улуг чидириг чокка доозарынга дөгүм бооп болур.
Мал чеминиң курлавырының республика фондузун «Центральный» машина-трактор станциязында болгаш Таңды кожуунда Михаил Санниковтуң тараачын-фермер ажыл-агыйында тургускан. Ында курлавырлаан 585 тонна сиген, 250 тонна сула бүдүн-бүрүн хевээр.
Кыштаглаашкынның эгезинден бээр үеде ниитизи-биле 1 447 малды бөрүлер тудуп чигген, оларның аразында 152 мыйыстыг бода мал, хой-өшкү 1 066 баш, 229 аът. 2024 чылдың декабрь ай — 2025 чылдың январь хуусаада аңчылар 68 бөрүнү сегиртип чок кылган. Бо дээрге база багай эвес көргүзүг, бөрүлер аглаарын аңчылар ам-даа уламчылап турар.
Малдың кыштаглаашкынын улуг чидириглер чокка эрттирер дээш, малчыннарга бүгү талалыг дузаны чедирер талазы-биле организастыг ажылдарны кожууннарның болгаш сумуларның эрге-чагыргалары уламчылап, аңаа мал болгаш кижи эмчилери, полиция ажылдакчылары, көдээ ажыл-агыйның специалистери дээш дуза кадып болур өске-даа кижилерни хаара тудуп турар.
Ш. ЛОПСАН белеткээн.
“Шын” №2 2025 чылдың январь 23