Чыл санында школаже биргиклассчы киирген ада-иелерни дыңнаарга, дыка-ла хөй акша-төгерик чарыгдаан кылдыр чугаалажыр боорга, бо чылын бирги классче оглум киирер болгаш бүдүү иштимде сестип турдум. Херек кырында школага өөренип эгелээр биргиклассчыга бүгү чүүлдү саткаш, ооң мурнунда дыңнап турган мифтерим эстип чаштай берди.
Школачының формазын уктан галстукка чедир четчелээринге эң-не хөй дизе 10 000 рубль үндүрдүм. Спортчу хепке 5-6 муң акша чедер деп көрдүм. А биргиклассчыга ажылчын кыдырааштарже 3200 хире рубль болду. 1000–2500 рубльдиң сумкалары бар чорду. Түңнелинде школаже үдээн биргиклассчыны 20 000 хире рубль-биле чүмнеп болурун ийи караам-биле көрдүм. Школачыларга форманы база-ла «Изумруд» садыындан алган бис. Кыдырааш, демир-үжүк, краска, өңнүг карандаштар дээн ышкаш канцелярияны база-ла өртээ дыка аар-даа эвес, дыка чиик-даа эвес ол-ла садыгдан алдывыс. Дыңнааным болза бир уругга 30-40 муң рубль үнер деп турган болгай.
Хөй ажы-төлдүг улуска арай берге болур ирги бе. Күрүнениң деткимче пособие акшаларын хөй ажы-төлдүг авалар ап турар дээрзин сагындыраал. Ынчап кээрге ажы-төлдү школа киирер дээш кырында кээп сирилевейн, баш удур бичиилеп садып белеткеп алыры чугула дээрзин билдим.
Чаңгыс өөреникчи уругну безин школаже белеткээринге дыка хөй акша херек деп мифтер кайыын тыптып келгенил? Бүгү чүүл дээш чарбыттынары – сөөлгү үениң агымы апарган. Чамдык ада-иелер ажы-төлүнге өртээ аар, рекламалап турар бир-ле фирманың хептерин кедириксээр. Ынчангаш-ла хөй акша чарыгдап тур боор оң. «Кижи кижи хирезинде, хилиң торгу чаазында» деп тыва улустуң үлегер домаан утпайн, бодунуң ажылдап турар шалыңының хемчээлиниң аайы-биле чурттап өөренип алыр болза, артык эвес-тир ийин. Ажы-төлүнге бренд идик-хеп кедириксээр болза, хөй акша ажылдаар аргалар дилээр апаар-дыр-ла. Биргиклассчыны школа кииреринге ортумаа-биле 20–25 муң рубль үнер деп санадым. Силер кайы хире акша чарыгдадыңар, ада-иелер?
Айдың ОНДАР.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруу.
“Шын” №35 2005 чылдың сентябрь 11