Тываныӊ Чазаа биле Моолдуӊ Завхан аймактыӊ администрациязы кады ажылдажылга дугайында керээзин чаартыр.
Бистиӊ республика-биле садыг-экономика талазы-биле улаштыр кады ажылдажылганы дугуржуп, сайгарып көөр дээш Моолдуӊ Завхан аймактыӊ губернатору Дашпунцаг Тувшинжаргалга баштаткан делегация чедип келген.
Тываныӊ Баштыӊы Владислав Ховалыг аалчыларны хүндүткел-биле уткуп-хүлээп алгаш, тыва-моол харылзаалар ёзулуг найыралдыӊ болгаш ийи чоннуң бот-боттарынга хүндүткелиниң үлегери деп демдеглээн. Тыва биле моол чоннарның шаг-төөгүден бээр төөгү болгаш культура талазы-биле сырый харылзаалыг чурттап келгени амгы үеде өске адырлар талазы-биле бот-боттарынга ажыктыг кылдыр кады ажылдаарынга үндезин болуп турар.
Тываныӊ экспорт талазы-биле кол садыглажыр партнерларыныӊ бирээзи – Моол. 2021 чылда, пандемияныӊ берге үелери турбужеге, республика 746,2 муӊ долларга барааннарны аӊаа чедирген – өзүлде 102 хуу болган.
Моол, ооӊ иштинде Завхан болгаш өске-даа аймактар-биле экономика талазы-биле кады ажылдажылганы улаштыр калбартырынга бистиң республикавыс белен. Кыдат болгаш Азияныӊ Оожум океанда регионнары-биле садыглажыр чаа-чаа оруктарны кады кылыры-биле тургускан транспорт төлевилелдери онза кичээнгейни негеп турар деп Тываныӊ Баштыӊы Владислав Ховалыг чугаалаан.
Садыг-экономика, эртем-техника, культура адырларынга кады ажылдаарыныӊ дугайында ийи талалыг дугуржулганы Тыва Завхан аймак-биле 2002 чылда чарып, сырый харылзаалыг кады ажылдап келгеннер. Моолдуң төлээлери ол дугуржулганыӊ шугуму-биле культурлуг болгаш ажыл-агыйжы хемчеглерни кады эрттирип турганын, кызыгаар чоогунга садыг ярмаркалары, өөредилге төлевилелдери, сайгарлыкчы арга-дуржулга солчулгазы дээш кады ажылдажылганыӊ оон-даа өске хевирлерин боттандырып келгенин дыңнаткан. Ынчангаш амгы үеде ук дугуржулганы узадыры чугула дээрзин Завхан аймактыӊ губернатору Дашпунцаг Тувшинжаргал медеглээн. Владислав Ховалыг моол удуртукчуну деткээш, эксперттерниӊ түӊнелдеринге даянып, дараазында келир беш чылда боттандырар тодаргай хемчеглерни айтып бижиир «орук картазын» тургузарда, баштай специалистерни чыып алгаш, кады ажылдажылга айтырыгларыныӊ талазы-биле «төгерик столду» эрттирерин саналдаан.
«Амгы үеде бистиӊ мурнувуста тургустунган негелделерге дүгжүр, оон-даа улуг хемчээлдиг болгаш чугула ажыл-херектерни бүрүн эргелиг эксперттеривис киирип каар дээрзинге идегээр мен. Чаарттынган дугуржулгага ат салыры-биле удавас база катап ужуражы бээр бис» – деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
Тываныӊ бүдүрүлгелеринден тудуг материалдарын экспорттаары, агроүлетпүр комплекизинге төлевилелдерни кады боттандырары, дүк болбаазырадыр, алгы-кеш эттээр, кызыгаар чоогунда арга-арыгларны хоралакчы курт-кымыскаяктардан камгалаары дээн чижектиг өске-даа угланыышкыннарны кады ажылдажылгаже немей киирерин чугаалажып турар. Колледж, училище студентилерин, чижээ уран чүүл школазыныӊ өөреникчилерин солчуп, өөредилге арга-дуржулгазын үлежир аргалар дугайында сайгарып чугаалашкан. Чогаадыкчы коллективтер өйлеп-өйлеп аалдап чедип, гастрольдаар деп шиитпирлээн.
Завхан аймактыӊ экономиказыныӊ кол үндезини – мал ажылы. Кижи бүрүзүнге 30 баш мал онаажып турар. Дүк болгаш эът аймаан болбаазырадыр ажыл ында сайзыраӊгай. Амгы үении-биле тудуп кылган 3 эът комбинады ажылдап турар, а ооӊ продукциязын Кыдатче чедирип турар. Дүк болбаазырадыр, кидис кылыр тус-тус бүдүрүлгелерлиг.
Р. Демчик белеткээн.