Тываның Чазаанда ажылчын неделя чаңчыл ёзугаар Аппарат хуралындан эгелээн. Киржикчилер эрткен чеди хонукту түңнеп, бо неделяда шиитпирлээр кол сорулгаларны илереткен.
Хуралдың кол темаларының бирээзи — Тывада эпидемиологтуг байдал. Тывада тарылга уламчылап турар. Амгы үеде планның 55 хуузу күүсеттинген. Мага-боттуң сезоннуг гриппке удур шыдамык байдалын экижидер хемчег ноябрь 1-де доостур.
"Грипп болгаш тыныш органнарынга вирус халдавырының байдалы сезоннуг норма-биле дүгжүп турар. Кызыгаар хемчээлиниң деңнелин ашпаан. Эрткен неделя-биле деңнээрге, аарыг 1,9 хуу чавырылган. Хүндүлүг удуртукчулар, бо неделяның төнчүзүнге чедир кожууннарның тус черлеринде грипп болгаш тыныш органнарынга вирус халдавырының профилактиказының чогуур протоколдуг шиитпирлерин чорудары, профилактиктиг хемчеглерни боттандырып, сезоннуг гриппке удур тарылганың байдалын сайгарары чугула» — деп, Росхереглелхайгааралдың Тывада эргелелиниң удуртукчузу Людмила Салчак дыңнаткан.
Тос ай дургузунда бруцеллёзтуң чеди чаа таварылгазын тодараткан. Улуг-Хем, Чөөн-Хемчик, Кызыл кожууннарда болгаш Кызыл хоорайда дөрт черде аарыг илереттинген. Чамдык кожууннарда ыттарга ызырткан таварылгаларның көвүдээнин база Л. Салчак демдеглээн: «Ол дээрге Улуг-Хем, Чөөн-Хемчик, Барыын-Хемчик, Тес-Хем, Тожу, Чеди-Хөл, Кызыл кожууннарның девискээрлеринде 5,7 хуу өскен. Оларның 66 хире хуузу ээзи чок ыттарга ызыртканы демдеглеттинген. Азырал дириг амытаннарын шын тударын чурумчудары болгаш ээзи чок дириг амытаннарга хамаарыштыр хемчегни чорудары чугула».
Отчёттуг үениң дургузунда 18 өрт болган, амы-тынга айыылдыг болуушкун демдеглеттинмээн, назы четпээн бир кижи кемдээн. Өвүр биле Тес-Хем кожууннарда өрттерниң саны көвүдээн.
“Профилактика хемчеглериниң үезинде Төп эргелелдиң ажылдакчылары 134 рейдини чоруткан. 600 ажыг чуртталга бажыңнарын хынаан. Муң ажыг хамааты-биле өртке удур айыыл чок чорук дугайында чугааны кылган, 788 медээлиг суртаал материалдарын тараткан. Төп эргелел хөй чонга чедингир болдурар дээш, делегей четкизинге, ооң иштинде албан ёзузунуң сайтыларынга болгаш социал четкилерде арыннарга 46 материалды чырыткан. Отчёттуг үеде хову-шөл болгаш арга-арыг өрттери демдеглеттинмээн”— деп, РФ-тиң Онза байдалдар яамызының Тывада эргелелиниң начальнигиниң оралакчызы Рустем Салахов илеткээн.
2018 чылдан эгелеп социал дуза хереглеттинип турар хамаатыларның бажыңнарынга тускайлаң өрт медээзиниң херекселин салыр талазы-биле ажылдар чоруп турар. Чүгле чеди чыл дургузунда программаның ачызында 4500 ажыг медээ херекселин тургускан. Ооң түңнелдери көстүп турар.
Эрткен чыл-биле деңнээрге, угарлыг газтан чок болган кижилерниң саны 16 хуу, токсикология салбырынга эмчи дузазын алган кижилерниң саны 45 хуу эвээжээн. Ындыг-даа болза суугуларының байдалын экижидип, септеп албайн, шын эвес ажыглаанындан үнген өрттерниң саны 102 бооп, эрткен чылдың деңнелинде хевээр арткан. Ынчангаш Тываның Күш-ажыл болгаш социал политика яамызынга база тус чер чагыргаларынга бо чылдың планын 100 хуу күүседирин чедип алыры-биле арткан тускайлаң өрт медээзиниң херекселдерин салырын дүргедедирин дагзып тур мен» — деп, Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг чугаалаан.
Аппарат хуралынга Тываның Баштыңы хөй ажы-төлдүг болгаш социал байдалы чегей өг-бүлелерниң чурттап орар оран-савазынче квартал санында каттышкан рейдилерни чорудуп, хайгааралга алыр даалганы берген.
Рейд үезинде тургузуп каан тускайлаң өрт медээзиниң херекселдериниң ажылдаар байдалын хынаар. Медээ бээр херекселдерни хууда бажың бүрүзүнге тургузары база чугула. Ону чедип алырда, элээн делгереңгей тайылбырны чорудар херек. Хуу бажыңнарның чурттакчыларынга угарлыг газтан хораннанганының соонда салдарының дугайында, печканың байдалын эки тударының болгаш шын ажыглалының дугайында болгаш бажың иштинге сигнализацияны тургузарының чугулазының дугайында дыңнадыгны чорударын тус чер чагыргаларындан дилээр-дир мен — деп, республиканың удуртукчузу чугаалаан.
Сөөлгү чеди хонук дургузунда республикага 48 кем-херек үүлгедиишкиннери болган, ооң иштинде кижилерге хамаарыштыр алды аар болгаш онза аар кем-херек үүлгедиишкиннери болган. Беш аар кем-херек үүлгедиишкини кады арагалаанының түңнелинде болган.
Сөөлгү неделя дургузунда 9,5 тонна арага болгаш спирт холумактыг суксунну хавырган. Оларның 8 тонназын “Шивилиг” стационар постуга хавырган. Чаңгыс юридиктиг кижиге хамааржыр ийи аар чүък сөөртүр машиналарны хынап тургаш, арага бараанын регионга садып-саарары-биле Калинин кудумчузунда складче сөөртүп бар чытканын илереткен. Улаштыр регионнуң Лицензия албаны-биле кады чоруткан хыналданың түңнелинде ук складта чогуур лицензиязы чок арага аймаан шыгжап турары илереттинген. Оон ниитизи-биле 600 ажыг литр 857 шил арага бараанын хавырган” — деп, Тываның иштики херектер сайыды Юрий Завьялов илеткээн.
Чыл эгезинден бээр орук озал-ондаанга 89 кижи амы-тынындан чарылган, оларның чедизи бичии уруглар. 676 кижи кемдээн. Сөөлгү неделяның дургузунда 55 чолаачының эзирик машина башкарып чорааны илереттинген.
Бистиң корр.
Чурукту ТР-ниң Чазааның социал четкиде арнындан алган.
“Шын” №40 2025 чылдың октябрь 16