Чырык чер кырынга төрүттүнген кижи амытанның чиир чеми өйлүг, кедер хеви өйлүг, кижилерден алыр чүвези өйлүг, оон туржук оран кежиин четтирери база өйлүг дижир.
Тере-Хөлдүң девискээринде Колды деп аржаанның чанында кадыр даглар бар. Ол дагларның хаяларының аразында те, чуңмалар кара шаар дижир.
Колды аржаанның ээзи дириг амытаннарга кончуг хумагалыг. Оолдуг мыйгактың чанынга кокай безин чагдатпас дижир. Ылаңгыя чанында хаяларда самнап чоруур телерге, чуңмаларга бөрүлер чагдатпас. Те, чуңманы аңнаар аңчыларның боозун дегбес кылыптар аржаан дижир.
1996 чылдың чайынында Колды аржаанынга оглум-биле чеде берген мен. Чанывыста телер, чуңмалар кулактарын сүүртүп турлар. Ол аразы он метр хире. Чанывыска оъттап турган телерни, чуңмаларны оглум-биле дөрт улай дааштап аткылаан бис. Чаңгыс-даа те ужурбаан бис. Кара элдеп.
Сөөлүнде бир кырган чугаалаан. Колдының ээзи чанынга хоргадаан дириг амытаннарга кедергей хумагалыг, ынчангаш ол черниң телеринге, чуңмаларынга ок дегбес чүве-дир. Шаг шаанда бир хоптак аңчы бир угда хаялар аразынга шуургандан хоргадаан тос тени, чуңманы кыра боолап каан. Ажырымчы чоруктан Колды аржааны ол үеден бээр телеринге, чуңмаларынга ок дегбес кылдыр чаяаган дижир.
Владимир Теревишиевич БЮРБЮ сактып чугаалаан. 1997 чыл.
Монгуш КЕНИН-ЛОПСАННЫҢ «Тыва чаңчыл» деп номундан.
«Шын» №16 2024 чылдың март 2
