Чер участоктарын чөпшээрел чокка ээлеп ап, оларны кажарлап садыпкаш, ажык-кончаа үндүрүп алыксаан кижилер-биле демисел Тывада үргүлчүлеп турар.
Чер болгаш өнчү-хөреңги харылзааларының сайыды Аян Допуй-оолдуң чугаазы-биле алырга, чөпшээрел чокка ээлеп алган чер участоктары болгаш ында туткан бажың-балгат колдуунда Спутник микрорайон биле Вавилин ээтпээнде.
Билдинмес кижилер боттарының кара туразы-биле херимнээш, бажың тудар деп турган чер участоктарын ээлчеглиг рейд үезинде Спутник микрорайондан илередип тыпкан.
Чер участоктарын чөпшээрел чокка ээлеп алыр, аңаа бажың-балгат тудар, хоойлу-дүрүмге дүүшпес чоруктарны чайладыр талазы-биле ажыл республикада доктаамал чоруп турар. Херимнээш, хоойлуга чөрүштүр аңаа тудугларны туткан чер участоктарын яамы илередип тып турар.
Сайыттың сөстери-биле алырга, Кызылда кайы хамаанчок туткан бажыңнар бар, чүге дээрге хоойлу-дүрүмнү тоовас кижилер чер участоктарын чөпшээрел чокка эжелеп алгаш, оларны садып алыксааннарны мегелеп, документилерни удатпас кылдырып бээр бис деп аазап, кандыг-даа документилер чок чер участоктарын садып турар. Боттарының ол мегезин чер участогун садып алган кижиниң шимчевес өнчүзү кылдыр кылдыртып бээр аазаашкыны-биле будулдуруп каарлар. Ындыг кижилер акшаны холунга апкан соонда, садып алыкчыдан чаштынып, ис чок чиде бээрлер. А садып алган кижиге ооң тудуп кааны тудуглар чөпшээрел чок, оларны бузар дугайында дыңнадыглар судтан кээр.
Кажар-оптуг кижилерге мегелетпес дизе, чер участогун садып алырының мурнунда Чер болгаш өнчү-хөреңги харылзааларының яамызынга азы Кызыл хоорайның мэриязынга баргаш, ол чер участогун садып болурунуң азы болбазының, чер участогу садып турар кижиниң хууда шимчевес өнчүзү бе дээрзиниң дугайында билип алыры чугула. Оон аңгыда, хамааты Росреестрге баргаш, садып турар участокка кандыг тудугларны тудар азы тудуп болбазының дугайында тайылбырны ап болур.
“Кадастр учёдунда тургускан чер участоктарын садар таварылгалар база бистиинде көвүдээн. Ындыг чер участоктары кайы-бир хамаатының шимчевес өнчүзү эвес дээрзин сагындырып каар-дыр мен. Муниципалдыг болгаш күрүнениң өнчүзүнге хамааржыр чер участоктарын хоойлуда көрдүнген садыглаашкын таварыштыр садып ап болур. Черни чөпшээреп бээриниң оон өске дүрүмнери чок, кажар-оптуг кижилерге мегелеттирип, чер участоктарын садып алган хамаатылар оларны кеземче херээнге хаара тудар болгаш боттарының акшазын эгидип бээриниң дугайында билдириишкинни истелге органнарынга киирер ужурлуг” – деп, Аян Допуй-оол демдеглээн.
Хоойлу-дүрүм ёзугаар чөпшээрел документилери чок чер участоктарын садыпкан элээн каш кижилерге хамаарыштыр истелге херектерин амгы үеде чорудуп турар.
Чер участогун кайы тала ажыглаар эргелиин суд тодарадып, чогуур шиитпирни хүлээп алган соонда, судтуң шиитпирин суд приставтары күүседир ужурлуг.
Суд приставтарының федералдыг албанының кол сорулгазы – судтарның күштүг апарган шиитпирлерин күүседири. Чер участоктарын хоставаан кижилерниң саны сөөлгү үеде Тывада көвүдээнин Россияның суд приставтарының Тыва Республика талазы-биле эргелели айтып турар. Судтуң шиитпирин күүседир хүлээлгелиг хамаатылар ону эки тура-биле күүседиринден ойталап турарындан ындыг байдал тыптып келген. Судтуң шиитпирин хамааты эки тура-биле күүседиринден ойталаан дугайында документилерге үндезилеп, судтуң шиитпирин хамааты күүседириниң дугайында херекти суд приставы оттуруп, ооң дугайында доктаалды хамаатыга албан ёзузу-биле дыңнаткан соонда, 5 хонук дургузунда чер участогун ол боду хостаан болза, судтуң шиитпирин күүседиринге үндүрген акша чарыгдалдарын хамаатыдан төлеттирбейн барып болур.
“Россияның суд приставтарының Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң Кызыл хоорай салбырында чүгле Спутник микрорайонда чер участоктарынга хамаарыштыр 20 ажыг күүселде херектери бар. Оларның 16-зы судтуң шиитпирин эки тура-биле күүсетпээн хамаатыларга хамааржыр. Суд приставтарының ап чорутканы хемчег бүрүзү судтуң шиитпирин шын болгаш өй-шаанда күүседиринче буруулуг хамаатыны албадаарынче угланган” – деп, Россияның суд приставтарының Тыва Республика талазы-биле эргелелиниң парлалга албаны демдеглээн.
Спутник микрорайонда амгы үеде хостуг черлерге чуртталга бажыңнары тудары болдунмас, оларны чурттуң камгалалынга ажыглаары көрдүнген.
Чер участоктарын чамдык хамаатылар чөпшээрел чокка эжелеп ап турары чуртталга тудуун планныг чорударынга шаптыктап келген. Вавилин ээтпээнге чаа школа тудуун эгелээр арга чок болганын, ол чүүл микрорайоннуң хөгжүлдезинге доктар-моондак дээрзин Кызыл хоорайның мэриниң тудуг талазы-биле оралакчызы Артыш Кыргыс чугаалаан.
ТМГ-ниң медээлеринден Ш. МОҢГУШ белеткээн.
Чуруктарны интернеттен алган.
“Шын” №79 2023 чылдың октябрь 18
