"Сүбедей" спорт ордузунга ноябрь 27-29 хүннеринде 2025 чылда эң шыырак хостуг хүреш командазын база эң шыырак хостуг хүреш школазын илередири-биле, Россия Кубогу дээш бедик деңнелдиг маргылдаа болуп эрткен. Аңаа 2025 чылдың шыырак дээн 7 команда- зы – Москва, Красноярск край база Бурят, Дагестан, Саха-Якутия, Тыва, Хакас республикалардан киришкен. Маргылдааның кол сорулгазы – “Кадык амыдыралче чүткүл”, “Хүрешти школаже” деп база оон-даа өске спорт сайзыралынче угланган төлевилелдерни боттандырары болур.
Кызылга Россияның Кубогун эрттирер эргени 2024-2025 чылдарда Россияның, Европаның чемпионаттарынга Начын Монгуштуң, Бады-Маадыр Самданның, Кежик Монгуштуң, Чаян Монгуштуң, Сайын Казырыктың чедиишкиннери улуг идигни берген. Ол эки көргүзүглери дээш мөөрейге Осетия-Алания Республиканы ажып, 2025 чылда Россияның командалар аразында Кубогун Тывага эрттирер деп шиитпирни Россияның спортчу хүрештер чөвүлели үндүрген. Ол шиитпирни күүседири-биле, Тываның Чазаа тускай белеткел дужаалын үндүрген. Маргылдааның белеткел ажылын Спортчу командалар белеткээр төпке база Спортчу хүрештер чөвүлелинге дааскан. Ону эки, чедимчелиг күүседири-биле, сентябрь айдан эгелеп шыырак 35 мөгени улуг тренер башкы Алим Ооржак база дузалакчы тренерлер Аян-оол Ондар, Хүреш-оол Дондук-оол оларның хайгааралы-биле белеткел ажылын чорудуп эгелээн.
Россия Кубогун эрттирер мурнунда, ноябрь 27-ниң хүнүнде, хүндүлүг аалчылар Россияның хостуг хүрешке кол тренери Денис Царкуш, делегей чергелиг кол шииткекчи Евгений Павлов (Бурятия), кол секретары, делегей чергелиг шииткекчи Татьяна Чебодаева (Красноярск) маргылдааның чуруму-биле таныштырганнар.
Улаштыр 7 команданы 2 бөлүкке чарган. Бирги А бөлүкке 3 команда: Красноярск край, Саха-Якутия, Дагестан киргеннер. Дараазында В бөлүкке 4 команда: Москва база Бурят, Тыва, Хакас республикалар киргеннер. Чурум ёзугаар бир дугаар ужуражылга Тыва биле Москваның командалары аразында хана-хана маргылдаага хүрежип эгелээннер. Команда бүрүзү 10 аңгы килге (57, 61, 65, 70, 74, 79, 86, 92, 97, 125 кг) мөгелерни белеткеп салып, түңнелин үндүрүп турган.
Тываның командазының кежигүннери: 57 килде Амир Чамзын (Кызыл кожууннуң Баян-Кол суур, спорт мастери), Кежик Седен (солуур мөге); 61 кг — Кежик Монгуш (Барыын-Хемчик кожууннуң Аксы-Барлык суур, делегей чергелиг спорт мастери), Күдер Монгуш (солуур мөге); 65 кг — Чаяан Монгуш (Барыын-Хемчик, Аксы-Барлык суур, спорт мастери); 70 кг — Сайын Казырык (Бай-Тайга, Бай-Тал суур, делегей чергелиг спорт мастери); 74 кг — Арбак Сат (Чадаана хоорай, спорт мастери); 79 кг — Чимит-Доржу Бады (Улуг-Хем, Торгалыг суур, спорт мастеринге кандидат); 86 кг — Баяр-Сайхан Бады (Улуг-Хем, Торгалыг суур, спорт мастери), Алаш Монгуш (солуур мөге); 92 кг — Соруктуг Калин-оол (Эрзин кожуун, Бай-Даг суур, спорт мастеринге кандидат); 97 кг — Бады-Маадыр Самдан (Улуг-Хем, Ак-Туруг суур, спорт мастери), 125 кг — Айдың Монгуш (Улуг-Хем, Торгалыг суур, спорт мастери), Эртине Түлүш (солуур мөге).
Маргылдааның чуруму ёзугаар баштайгы ужуражылганы Тываның командазы Москваның командазын 7:3 санга, оон 2 дугаар ужуражылгазында Хакасияның командазын 10:0 кылдыр тиилээннер. Улаштыр 3 дугаар түңнел оюнче үнер, нарын хүрешке Бурятияның командазын 6:4 санга ашканнар. Түңнелинде бирги чер база Кубок дээш А бөлүктүң тиилекчизи Дагестанның командазы-биле ужуражыр эргени чаалап алганы улуг чедиишкин болган. Бо дээрге Тываның төөгүзүнде бир дугаар улуг чедиишкин.
Маргылдааның байырлыг ажыдыышкынынга Тываның Баштыңы В.Т. Ховалыг, Россияның хостуг хүрешке кол тренери Д.И. Царкуш, Красноярск хоорайдан ССРЭ-ниң хостуг хүрешке алдарлыг спорт мастери Виктор Алексеев база оон-даа өске аалчылар чылыг-чымчак сөстерлиг байыр чедириишкиннерин кылып, спортчу чедиишкиннерни күзээннер.
Маргылдааның 2 дугаар хүнүнде үшкү чер дээш хүрешке Саха-Якутия Республиканың командазы 7:3 санга Москваның командазын тиилээш, 3-кү шаңналдыг черге төлептиг болганнар. Сөөлгү тулган тиилекчи база Кубок дээш дүшкүүрлүг, нарын хүрешке Тыва биле Дагестанның командалары 5:5 санга доосканнар. Түңнелинде шынар талазы-биле 23 биле 20 санга Тываның командазы 1-ги черни ап, Кубокту чаалап алганнар.
Бо ужуражылганың кол маадыры 92 килдиң мөгези Соруктуг Калин-оол болган дээрзин демдеглевес аргажок. Ол хүреш үезинде бодунуң туруштуун, тиилелгеже чүткүлдүүн бадыткааны улуг чедиишкин болган. Тываның командазы тулган тиилекчи база Россия Кубогунуң эдилекчизи болуп, төөгүже киир бижиттингени улуг чоргаарал.
Кубоктуң тулган тиилекчилери шаңнал кирген командалар 500, 300, 200, 100 муң акшаларның сертификаттарынга база Кубок, медаль, диплом шаңналдарынга төлептиг болганнар.
Алексей ЧАМБАЛ-ООЛ, спорттуң хоочуну.
Чуруктарны ТР-ниң Спорт яамызындан алган.
“Шын” №47 2025 чылдың декабрь 4
