Октябрьның 20-де Кызыл хоорайга “Мээң бизнезим” деп коворкинг-төпке Тыва Республиканың Чазааның Даргазының бирги оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар Александр Брокерт Тываның сайгарлыкчылар ниитилелиниң кежигүннери-биле ужурашкан. Аңаа Тыва Республиканың садыг-саарылга черлеринге болгаш хөй-ниитиниң чемненилге черлеринге ковидке удур паспорттарны нептередириниң дугайында чугаалашкан.
Республикада эпидемиологтуг байдалдың нарын болуп турары-биле кызыгаарлаашкын хемчеглерин эде көрүп турар. Ноябрь 1-ден тура культурлуг болгаш спортчу хемчеглерже, хөй-ниити чемненилге черлеринче, театрларже, садыг-саарылга төптеринче ковидке удур тарыткан азы эрткен 6 ай иштинде ковидтен аарып каапканының дугайында көргүзүп турар QR-код-биле киирер апаар. Бо дугайында ооң мурнунда-ла айтырыгны көдүрүп турган. Аарыгның нептереп турар үезинде ол кончуг чугула. Шак ындыг тускай код-биле 6 регион ажылдап эгелей берген. QR-кодтарны кижи бүрүзүнүң холдарында тудуп чорууру смартфоннар дузазы-биле хынаар. Бир эвес кадыының байдалы-биле ковидке удур тарылганы албаан улус QR-кодтуң орнунга эмчиниң түр када тарылга ап болбас дугайында бижиин кафе, ресторан болгаш өске-даа албан черлериниң ээлеринге көргүзүп болур.
“Ковидке удур кызыгаарлаашкыннар сагыттынып турар. Массалыг хемчеглер хоруп каан ёзугаар болбайн турар. Хөй-ниити чемненилге черлери сагыыр ужурлуг арыг-силигниң нормаларын болгаш чыылган чоннуң санын дыка көвүдетпейн, 23 шакка чедир ажылдап турар” – деп, ТР-ниң Чазааның Даргазының оралакчызының албан-хүлээлгезин күүседип турар Александр Брокерт демдеглээн.
Росхереглелхайгааралдың Тывада эргелелинде эпидкилдистиң начальниги Аляна Дажикайның чугаалап турары-биле алырга, аарып турар кижилер саны көвүдеп турар. Удавас халдавырлыг аарыгның 4 дугаар чалгыы келир дээрзин даап бодап турар. Эрткен неделяда 418 кижи аараан, оларның 30 хуузу бичии уруглар, 30 хуузу ажылдап турар, а 40 хуузу ажылдавайн турар кижилер дээрзин демдеглээн. Ынчангаш чоннуң чизезин кылгаш, ажыл чок кижилерни илереткеш, тарылганы салыр деп сорулга салдынган. Коллективтиг иммунитетти быжыглап алыр деп бодаар болза, ам-даа 50 муң кижи тарыткан турар ужурлуг. Массалыг хемчеглерниң болгаш хөй-ниити чемненилге черлериниң кызыгаарлаашкыннарын бо чыл төнчүзүнге чедир узаткан.
Оон ыңай сайгарлыкчы чорукту чорудуп турар албан черлеринге ковидке удур паспорттуң турары чугула. Ол саавырның дузазы-биле сайгарлыкчылар оран-савага 75 хуу долдур аалчыларны хүлээп, ажылдап болур.
Тываның Бизнес-инкубаторунуң директору Аян Серен-Доржу: “Ковидке удур паспортту 80 хуудан хөй ажылдакчылар тарыдып алган болза, берип болур. Ону алырда, Экономика яамызынче чагыгны киирери чугула” – деп айыткан.
Тываның Экономика яамызының ажылдакчылары хууда сайгарлыкчыларга ковидке удур паспорттуң база ону канчаар ап болурунуң дугайында тайылбыр ажылын кылган. Ол паспортту ап алырга, айыыл чок ажылдаарынга идиг болур.
Хууда сайгарлыкчылар кызыгаарлаашкыннарны кошкадырын дилээн. Чүге дизе олар эвээш эвес карылгага таваржып турар. Сайгарлыкчыларны эрге-чагырганың талазындан деткимче талазы-биле айтырыглар дүвүредип турарын дыңнаткан. Чижээлээрге, оларның аразында бир банкет залының ээзи бизнес тургузар оран-саваны ипотека-биле алганын чугаалаан. Олар ай санында 300 муң хире рубльди ипотека чээлизинге төлеп турар. Ооң иштинде үндүрүг төлевирлери болгаш коммунал хандырылга база кирип турар. Бо бүгү төлевирлерни соңгаарладыр арга бербейн турар. А ажылдаар дээрге, байыр-дой эрттирерин хоруп каан. Чүгле бо сайгарлыкчы эвес, оларның хөй кезии чээли-биле оран-саваны садып алган азы хөлезилеп алган ажылдап турарлар. Ооң өртээн ай санында төлээр апаар. А банкылар ол төлевирлерни соңгаарлатпас.
Тывада сайгарлыкчыларның эрге-ажыын камгалаар талазы-биле төлээзи Ренат Ооржак: “Байыр-дой эрттирер залдар, уруглар ойнаар шөлчүгештер болгаш ындыг-ла хевирлиг өске-даа сайгарлыкчы чорук-биле ажылдап турар черлер барык хагдынган. А оларның чамдыктары алган чээлилеринге болгаш өске-даа төлевирлеринге өреленмезин бодап, хоойлуну үревишаан, ажылдап турарлар” – деп, дыңнаткан.
“Бо айтырыгны, федералдыг органнарже-даа болза кыйгырыгны салып тургаш, Экономика яамызы шиитпирлеп бээр кылдыр даалганы берип тур мен. Оода-ла коммунал хандырылга төлеп алыры-биле деткимче акшаны үндүрүп бээр аргазын өөренип көрүңер” – деп, Александр Брокерт кыйгыны салган.
Ковидке удур паспорт дугайында немелде медээни тус черниң эрге-чагырга органнарындан болгаш мойбизнес17.рф. деп сайтыдан билип ап болур. А сайгарлыкчылар ол документизин алгаш, келген аалчыларынга көстүп турар кылдыр азып алыры чугула.
Чыжыргана СААЯ.
#Экономика #Тываныңсайгарлыкчыларниитилели #Мээңбизнезим #Тыва #Тува #Шынсолун #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva