Бо чылын саргының халдавырлыг энцефалидинден аараан бирги таварылга бүрүткеттинген дээрзин регион Чазааның Аппарат хуралынга Росхереглелхайгааралдың Тыва Республикада эргелелиниң начальниги Людмила Салчак дыңнаткан.
Доора-Хем суурнуң 50 харлыг чурттакчызы Тожу тайгазынга саргыга ызырткан. Саргыны боду адыргаш октапкан, ында халдавыр бар бе дээрзинге шинчилел чоруттунмаан. Май 8-те республиканың халдавырлыг аарыглар эмнелгези “саргы энцефалиди, ортумак хевирниң халыыдаан хевири” деп диагнозту аңаа салган.
Неделяның түңнелдери-биле алырга, эрткен неделяда саргыга ызырткаш, эмнелге албан черлеринден дуза дилеп келген 57 таварылга бүрүткеттинген. Оларның чартыы, азы 24-ү бичии уругларда болган. Ооң мурнунда неделяга деңнээрге, саргыга ызырткан кижилер саны 62,8 хуу өскен.
Саргыга ызырткан таварылгалар республиканың элээн каш кожууннарында демдеглеттинген: Кызыл хоорайда — 23, Кызыл кожуунда — 18, Таңды болгаш Бии-Хем кожууннарда — 17.
Сезон эгелээнден бээр 29 саргыны кижилерден адырган. Оларның шуптузун Тыва Республикада гигиена болгаш эпидемиология төвүнүң лабораторияларынга шинчилээн. Бо удаада саргы энцефалиди, саргы боррелиозу, кижиниң моноциттиг эрлихиозу азы гранулоциттиг анаплазмоз өөскүдүкчүзү илереттинмээн. Эрткен неделяда 5 саргыны хынаарга, шупту анаа болган.
Оон аңгыда, долгандыр бойдус хүрээлеңинден 700 саргыны албан-биле чыггаш, лабораторияже шинчилел кылыры-биле чоруткан. Ооң-биле эртем-шинчилел ажылын уламчылаар.
Саргы энцефали- ди – холдарның, моюннуң шыңганнарының чартыктаарынга чедир кижиниң кадыкшылын үреп, үе-үе болгаш тыртар аарыг хөрлээледип, угаан баксырадыр, харын-даа өлүмге чедирип болур аар вирустуг халдавырлыг аарыг.
Аарыг кончуг дүрген эгелээр, баш канчаар-даа аажок аарып, мага-боттуң температуразы 38–39 чедир көдүрлүп, дидиреп, хөөн булганып, кустуруп эгелээр. Оорга-моюн, хөрек, хендирбе, хокпалдай кезээ, холдар, буттар бажы билинместеп, ыстап аартыр. Аарыг кижиниң арын-бажы, мага-боду кыза бээр.
Саргы ызырган соонда үстүнде демдектер көстүп кээр болза, эмчи дузазын алыры-биле, поликлиникага дораан чедер. Аарыгны эртежик тодарадып, чедимчелиг эмнээшкинни чорудар болза, долузу-биле экирий бээриниң магадылалы улуг. Эң-не чугула профилактика дээрге чогуур үезинде саргыга удур тарылганы салдырып алыры.
Ч. СААЯ белеткээн.
Чурукту интернеттен алган.
«Шын» №18 2025 чылдың май 15