Зоя НАМЗЫРАЙ
Шончалай
Сайыраң мээс ыжык черден
Частып келир шончалайым.
Частың башкы частыр чечээ –
Чалыы шаамның ынакшылы.
Мандып үнген шончалайны
Майның башкы байырында
Авайымга чеже удаа
Авыралдап сунмадым дээр.
Анай-чаштан ойнап өскен
Ава-черим алдын чечээн
Амырагым адышка каап,
Арыг чүрээм хөлзедип каан.
Часкы хүннүң херелинге
Частып үнген шончалайым.
Ырым болган чараш чечээм,
Ынакшылым ужуу болдуң.
Николай ООРЖАК
Ногаан аржыыл хөлбеш дээрге
Ногаан аржыыл хөлбеш дээрге,
Мээң чазым дүжүп келир.
Он-на бештиң айдыңында
Меңниг бир кыс хөңнүм иштээр.
Салым-чолдуң оруктары
Чаңгыс кылдыр каттышпаан бол,
Башкы болчаг ужуун сөөрткен
Баскан истер дагжавышаан.
Ногаан аржыыл хөлбеш кынгаш,
Талыгырже ужупса-даа,
Оон ыңай чуртталгамга
Даганы мээ кадап берген.
Марттың бүргег кежээлери
Башкы болчаам сагындырып,
Меңниг ол кыс меңээ дужуп,
Мендилежип келген дег боор.
Ногаан аржыыл хөлбеш дээрге,
Он сес харлыг үем сактып,
Оолдуң, кыстың ойнун ойнаар
Оглум, кызым бодап чор мен.
Эдуард МИЖИТ
Ынакшылдың төөгүзү
* * *
Хүннүң, даңның сени көрүп, дыңнаксаарым
Күзелимниң хеми-дир сен, эргим сарыым!
«Дүрген кел!» деп сымыранган арыг сугнуң
Дүргектелген агымы – мен апарзымза.
Сени бодап, чүгле сенче чүткүп чоруур
Сеткилимниң кужу-дур сен, ынак сарыым!
Талыгырже мени кый дээн чалгыныңның
Даяныптар агаары – мен апарзымза.
Ырак дээрде мөңге сылдыс чырыы ышкаш,
Ынакшылым тывызыы сен, эргим сарыым!
Чаш уругнуң хүлүмзүрүү сагындырар
Чажыдыңның дүлгүүрү – мен апарзымза.
Утказы чок чуртталгамның аткан даңы,
Уйгу-дүштен оттурупкан херелим сен!
Эки-бакты холуй аргаан чырык черге
Эң-не дээре хүннериң – мен апарзымза...
* * *
Амыдырал кокпаларын кокай ышкаш,
Азыг дижим шаарартыпкаш, эртип чордум.
«Чуртталгадан чүгээр чүве көрбес мен» деп,
Шуудумга кире берген шургуп чордум.
Хенертен-не дүмбей дүне хүн үнген дег,
Херелденген арның меңээ чырыш диди.
Азыг дижим кыжаныы дег соок караам
Ала-чайгаар арыгланып, чылыш диди.
Хырааланып дошталза-даа, дириг чүрээм,
Кыпсырынга белеткеп каан одаг ышкаш,
Чүгле сээң-не көрүжүңнүң оттуг көзүн
Чүден артык манап чораан чүрек болду.
Орук айтыр сылдызым бооп, ыдык чүрээң
Ол-ла хевээр мени кый деп, чырып-ла чор.
Көстен кыпкан одаг ышкаш ынакшылым
Көрүжүңден бар шаа-биле туттунуп чор.
Борис КУУЛАР
Чуруттунар
Хөндергейниң унун шимээн чодураалар
Хөлбең аккыр чечектери частып турда,
Эртип чыда, айдыс чыдын тынарымга,
Эрги балыг эриг чүрээм саргыда бээр.
Шаккыргылаан эзир турлаа эңмектелген
Шаңгыр-Хая баарында ногаан шыкта
Аккыр өглер тиктингилээн ышкаш болур,
Албан-биле хемни кежип чеде бээр мен.
Аныяк шаам ынакшылын чидиргеним
Ак-Сал ирей өөнүң орнун көрүп каар мен.
Кара чаштыг, чиңге белдиг аныяк кыс
Каттырымзап, менче көрүп орган дег боор.
Хөндергейниң шевер оглу мөңгүн-биле
Хөлчок каастап кылып берген хээлиг билзээ
Шаажаңның эриин орта кыңгырт кыннып,
Сагыжымга база катап чуруттунар.
Эрик ДОНГАК
* * *
Бедик дагдан шурап баткан хемчигештиң
Белдир черге бир-ле хемге катчыры дег,
Мээң чалыы базымнарым барза-барза,
Меңээ сени белек кылдыр башташтырды.
Шапкын аккан чалыы өйнүң хемин куду
Саат чокка салдап чораан мээң хемем
Салымымның өртээлинге доктаай бээрге,
Сарыым-дыр деп, чүрээм сени танып кагды.
Карактарың көрүжүнде – чалгаан далай,
Каттыраңнаан шырайыңда – чайыннаан хүн,
Чассып келир уян үнүң – хамнаарак куш,
Сагыжымда, бодалымда чүгле – сен сен.
Ынакшылым, чассыг эжим, менче көрем,
Ындынналган чүрээм ырын сеңээ сөңнээйн.
Ынак мен деп ийи сөстен сиилбиттинген
Ыдык, өндүр даңгыраамны сеңээ берейн.
«Шын» №18 2025 чылдың май 15