Шагаа – тыва чоннуң бурун шагдан салгал дамчып келген чаа чылды уткуп, эрги чылды үдеп, кышты хүр ашканын демдеглеп байырлаар байырлал.
Эң-не чымыштыг ажыл-иштиң усчулары – малчыннарның Шагаазы бо удаа Чаа-Суур сумузунуң салгал дамчаан аныяк малчыннарының бирээзи Мерген Оюн-оолович Тюлюштуң коданы Алдыы-Кошкар-Баштыгга болуп эрткен. Келген чонун малчын чиң сарыг шайы-биле уткуп, чигир-боова, дүлген эъди, далган-тараазы, ак чеми-биле хүндүлеп, Шагааның чараш оюннарын эрттиргеннер.
Бо улуг байырлалды база бир аян киирип турар кезээ – малчыннарның эң-не манаары номнар шыгжамыры аалдап келгени. Сөөлгү келген чаа номнарны номчукчулар харамдыгып улуг сонуургал-биле бижиттирип алганнар. Эң-не тергиин номчукчулар Чодураа Мөңгеевна, Константин Кертик-оолович, Светлана Алексеевна, Анай-Хаак Омаевна дээш хөй-ле номчукчуларывыс солун-сеткүүлдерниң, номнарның чагыдылгазы чаарттынып көвүдей бергенин демдеглээннер.
Малчыннарывыстың Шагаазының магаданчыг чараш оюн-тоглаазы эзерлиг аът чарыжы-биле эгелээн. Кыштың ууттунмас улуг харынга тура дүшпейн, чүгүрүктерниң чүгүрүү шылгарап, Алдан-оол Тюлюштуң, Сайын Шожаптың, Айдың Кыргыстың, Шолбан Тюлюштуң аъттары тус-тузунда эртип келгеннер.
Тевек мөөрейинге Айдыс Даваа, Демир-Мерген Монгуш, Альберт Майынды, алгы октаар мөөрейге Ноябрина Тумат, Аяна Майынды, Азияна Тюлюш, аът шалбадаарынга Буян-Өлзей Седен, Айхан Тюлюш, Сайын Шожап, хүрешке Сыдым-оол Тюлюш, Белек Тюлюш, Начын-Мерген Донгак, Айдың Кыргыс, чадаг чарышка Федося Седен, Анай-Хаак Тюлюш, Светлана Кертик-оол олар тергиидээн.
Улустуң аас чогаалынга тус-тузунда чижип мөөрейлешкениниң түңнелинде, өпей ырынга Байлакмаа Монгуш, узун тынышка Азияна Тюлюш, дүрген чугаага Светлана Монгуш, алгыш-йөрээлдерге Анай-Хаак Тюлюш, бардамда Начын-Мерген Донгак шылгарааннар.
Хөй малдың төрүлгези эки болзун, ховар чараш чаа номнар номчуттунгур болзун!
Аяна МАЙЫНДЫ,
Ч.М. Доржу аттыг Чаа-Суур ном саңының библиотекары.
“Шын” №13 2024 чылдың февраль 21
