Февраль 27-де Аныяктар ордузунга шыырак шыдыраачылар, хоочуннар, чаштар аразынга Шагаага тураскааткан республика чергелиг «Хөл-шыдыраа» маргылдаазы бедик деңнелге эрткен. Маргылдааның кол шииткекчизи “Хөл шыдыраа” тренери Адыгжы Куулар база кол секретары шыдыраа тренери Чечен Сарыглар маргылдааның чуруму ёзугаар тиилекчилерни илереткеннер.
18–59 харга чедир эр ойнакчылар аразынга 1-ги черни Артыш Чүлдүм (Кызыл), 2-ги черни Чаян Оруспай (Чеди-Хөл), 3-кү черни Орлан Сарыглар (Чөөн-Хемчик) чаалап алган. 18–59 харга чедир херээжен ойнакчылар аразынга 1-ги черни Ада Тюлюш (Кызыл), 2-ги черни Саида Саян (Чеди-Хөл), 3-кү черни Саида Домбу (Кызыл) алганнар.
60 хардан өрү херээжен хоочун ойнакчылар аразынга 1-ги черни Айлаңмаа Сат (Чөөн-Хемчик), 2-ги черни Алла Доржу (Чаа-Хөл), 3-кү черни Галина Саая (Өвүр), 60 хардан өрү эр ойнакчылар аразынга 1-ги черни Олег Ооржак (Сүт-Хөл), 2-ги черни Мөңгүн-оол Түлүш (Улуг-Хем), 3-кү черни Иван Күжүгет (Өвүр) тус-тузунда чаалап алганнар. Тиилекчилерге 10 муң акша, 2 дугаар черге 7 муң акша, 3 дугаар черже кирген тиилекчилерге 5 муң акшаларны база шаңналдыг черлерже кирген ойнакчыларга акша түңнүг сертификаттарны тывыскан.
Уруглар аразынга 1-ги черге Анастасия Ооржак, 2-ги черде Долзат Наксыл, 3-кү черде Арина Иргит төлептиг болган. Оолдар аразынга 1-ги черни Доржу Сувакпит, 2-ги черни Тимур Иргит, 3-кү черни Дүгер Допай чаалап алган. Тиилекчилерге база шаңналдыг черлерже кирген ойнакчыларга 7000, 5000, 3000 акша шаңналдыг сертификаттарны тывыскан.
УРЯНХАЙ ЧА (БАГ) АДАРЫ
Тыва багжылар Моолдуң Урянхай ча адарынга спорт мастеринге кандидаттар болганнар. Моолдуң найысылалы Улан-Батор хоорайга Делегей чергелиг көшкүн чоннарның кышкы дош байырлалынга тураскааткан «Урянхай ча» (баг адары) мөөрей эрткен. Ук мөөрейге 700 ажыг адыгжыларның аразындан тергииннер илереп, “Дид мастер” (Урянхай ча адарынга спорт мастеринге кандидат) деп бедик атка Андрей Монгуш база Айдың Хомушку төлептиг болганнар.
ШАГАА БАЙЫРЛАЛЫНЫҢ ХҮРЕШТЕРИ
Шагаа байырлалынга тураскааткан хүреш 84 шилиндек мөгелер аразынга "Сүбедей" ордузунга болуп эрткен. Ук хүрешке Тываның Чаан мөгези Сайын-Белек Түлүш (Тес-Хем) шүүлген. Тываның Хартыга мөгези Начын-Мерген Ооржак (Сүт-Хөл) үжүүрлешкен. 3–4-кү черлерге Арзылаң мөге Мөңге-Эртине Куулар (Чөөн-Хемчик), Начын мөге Баасан Баткар (Эрзин), 5–8-ки черлерге Начын мөге Артыш Монгуш (Чаа-Хөл), кожуун чергелиг Чаан мөге Түметей Ширижик (Сүт-Хөл), кожуун чергелиг Арзылаң мөге Аяс Монгуш (Сүт-Хөл) база аныяк мөге Хүлер Түлүш (Улуг-Хем) төлептиг болганнар. “Чараш арга” шаңналга Аржаан Сандак (Эрзин), “Тиилелгеже чүткүл” шаңналга Аңчы Ооржак (Сүт-Хөл) төлептиг болган. Шагаа хүрежиниң маргылдаазынга 1-ги чер дээш 100 муң акша, 2-ги чер 50 муң, 3–4 кү черлер 30 муң, 5–8 ки черлер 10 муң, тускай шаңналдар дээш 5 муң акшаны тывыскан.
18 харга чедир 47 шыырак мөге хүрешкен. Хүрештиң түңнелинде чараш, дидим хүрежин көргүзүп, Сүт-Хөлден Субудай Насык-Доржу бүзүрелдии-биле шүглүп үнген. Улуг-Хемден Чаян Дартай-оол үжүүрлешкен. 3–4-кү черлерже Эрзинниң мөгелери Максим Ооржак биле Аржаан Сандак киргеннер. Шаңналдыг 5–8-ки черлерни Начын Иргит (Чеди-Хөл), Сайдаш Дакыр-оол (Улуг-Хем), Ачын Күнзет (Тес-Хем), Чимит-Доржу Бады (Улуг-Хем) алганнар. 1-ги чер алган мөгеге 50 муң, 2-ги чер ээлээн мөгеге 30 муң, 3–4 чер дээш 15 муң, тускай шаңнал алган мөгелерге муң беш чүс акшаларны тус-тузунда тывыскан.
“Шагаа–2025” хүрештиң Кубогу дээш 6 команда киришкен. Түңнелинде, 1-ги черни Сүт-Хөлдүң 1 дугаар командазы тиилекчи болган. Ийи дугаар шаңналдыг черже Эрзин кожууннуң командазы кирген. Үш дугаар черни Улуг-Хем кожууннуң 1 дугаар командазы ээлээн. Тиилекчилерге Кубок, медальдар, дипломнар, 50, 30, 15 муң акшаларның сертификаттарын тывыскан.
БИЧИИ-ХӨККЕЙ (РИК-БЕНДИ)
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның база спорт сайыды Субудай Монгуштуң деткимчези-биле спорттуң сайзыралы улам экижип, янзы-бүрү маргылдаалар эртип, чонну хаара тудуп турар. Чаа эгелээшкинниг мячилиг бичии-хөккей (рик-бенди) 16 хар чедир оолдар аразынга бедик деңнелге эрткен. Түңнелинде, 1-ги черни Улуг-Хем кожуундан Ийи-Талдың командазы бүзүрелдии-биле алгаш, 50 муң акшаның сертификадынга төлептиг болган. 2–3 дугаар черлерни Сүбедей база Бай-Тал командалары чаалап, 30 база 20 муң акшаның сертификаттарын алганнар.
“Сүбедей” спорт школазының 2013–2015 чылда төрүттүнген хоккейжилери Минусинск хоорайның ажык бирги чери дээш маргылдаага киришкеннер. Аңаа дараазында Абакан, Минусинск, Абаза, Черемушки, Сүбедей 5 команда аразында ойнаан соонда, Сүбедей 2-ги черни чаалап алган. Команданың ойнакчызы Лев Назаров “Тергиин халдакчы” деп атка төлептиг болган.
РЕЙТИНГИЛИГ ТУРНИРЛЕР
Албанияның төвү Тиран хоорайга февраль 26-да 2 дугаар рейтингилиг хостуг хүреш маргылдаазы болган. Аңаа 61 килге бистиң мөгевис Начын Монгуш түңнел хүрешке япон мөге Такара Суда-биле 8:8 кылдыр хүрешкеш, шынар талазы-биле 2 дугаар черге төлептиг болган.
Забайкальск крайда Агинск хоорайга 62 дугаар Бүгү-россия чергелиг Совет Эвилелиниң Маадыры Базар Ринчинге тураскааткан хостуг хүреш маргылдаазы болган. Аңаа тренери Даваа Ондарның удуртулгазы-биле аныяк мөгевис Баяр-Сайхан Бады 86 килге чедиишкинниг хүрежип, 3-кү черни чаалап алган.
СИБИРЬНИҢ ТИИЛЕКЧИЛЕРИ
Новосибирскиге СФО-нуң бирги чери дээш 18 харлыг оолдар аразынга хостуг хүреш маргылдаазы март 2–3 хүннеринде болган. Аңаа тыва мөгелер чедиишкинниг хүрежип, команда талазы-биле 1-ги черге төлептиг болганнар, 2-ги черде Иркутск, 3-кү черде Новосибирск. Килдер аайы-биле 1-ги черлерни дараазында мөгелер алганнар: 48 килге – Найыр Ооржак, 51 килге Сайын Саая, 55 килге Чингис Сарыглар, 65 килге Айлык Ондар, 71 килге Алан Ондар. 2–3 дугаар шаңналдыг черлерже 45 килге Чаян Хапылак, Яромир Монгуш, Чайыр Ондар, 48 килге Шаанак Ооржак, 51 килге Сыдымчы Иргит, Тандар Ондар, 55 килге Арзылаң Шагдыр, 60 килге Менги Донгак, 65 килге Максим Монгуш, Ай-Демир Попуу, 71 килге Чамыян Кара-Сал, 80 килге Соруктуг Монгуш, 110 килге Айдаш Сержикпей, Аюш Түлүш олар кирген.
Алексей ЧАМБАЛ-ООЛ, спорттуң хоочуну.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырганы болгаш интернеттен алган чуруктар.
“Шын” №8 2025 чылдың март 6