ШАГААН-АРЫГНЫҢ ЧЭТ-КЕ БОЛГАН ОНЗА БАЙДАЛДЫҢ УРЖУКТАРЫН ЧАЙЛАДЫР АЖЫЛДАР УЛАМЧЫЛАП ТУРАР.
Шагаан-Арыгда Дружба биле Саяно-Шушенск кудумчуларында хөй аал чурттаар 6 бажыңче база элээн каш социал объектилерже чылыгны киирген. Медицинская, Саяно-Шушенская, Дружба, Горная кудумчуларда көжүп чоруур беш котёлду кошкан.
«Чылыг дамчыдыкчызында чылыгның температуразы 30 градус. Квартираларда 15 градустан көдүрлүп эгелээн. Саяно-Шушенская кудумчузунда хөй квартиралыг ам-даа 16 бажыңны чылыгга кожар. Бүгү-ле ажылды ЧЭТ-тиң инженерлериниң сүмелээни езугаар чорудуп турар – деп, Владислав Ховалыг дыңнаткан.
Социал ужур-дузалыг элээн каш объектилерни: Улуг-Хем кожуун чагыргазын, Улуг-Хем кожууннуң муниципалдар аразында эмнелге төвүн, тудуг техникумун, Шагаан-Арыг хоорай чагыргазын, школалар, уруглар садтары, спорт школазы база культура объектилеринче чылыгны киирген. Чылыгны чада аайы-биле берип турар.
КОГАРААННАРНЫҢ ТӨРЕЛДЕРИ-БИЛЕ УЖУРАШКАН
Ол-ла хүн Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Шагаан-Арыгның ЧЭТ-ке онза байдал үезинде когараан улустуң төрелдери-биле ужурашкан. Аңаа Тываның прокурору Сергей Дябкин, Тывада кол федералдыг инспектор Александр Вавилихин база киришкен.
Ужуражылга үезинде когарааннарның өг-бүлелери чоок улузун көрүксеп турарын чугаалаан.
Тываның Кадык камгалал яамызы Шагаан-Арыгга ОБ-да когараан кижилерниң байдалын краснояржы эмчилерден доктаамал айтырып турар. Республика эмнелгезиниң токсикология, өртең база травматология салбырларында алды кижи эмнедип чыдар. Бир кижини эмнелгеден үндүр бижээш, эмчилерниң амбулаторлуг хайгааралында алган.
Республиканың прокурору Сергей Дябкин когараан улуска кандыг камгаладылгалар болгаш чиигелделер көрдүнгенинге хамаарышкан айтырыгларга харыылаан.
ЧЫЛЫГ-ЧЫРЫК ХАНДЫРЫЛГАЗЫНЫҢ ТӨЛЕВИРЛЕРИН ЭДЕ САНААР
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Шагаан-Арыгда катап тургузуушкун ажылдарының үезинде чурттакчылар-биле доктаамал харылзаада чоруп турар.
Дыка хөй чурттакчылар оларның квартираларынче чылыгны киириптеринден аңгыда, ЧЭТ-ке аварийлиг катап тургузуушкун хүннеринде ажыглаан энергия чырыын база чылыг дээш канчаар төлээриниң айтырыглары дүвүредип турарын чугаалаан.
– «ТЭК-4» КУБ-че кирип турар Шагаан-Арыгның чылыдылга-энергетика төвүнүң озал-ондак болган хүннеринде хереглекчилерниң төлевирин эде санаар даалганы бердим. Республиканың Одалга болгаш энергетика яамызы ону хыналдага алыр – деп, Тываның Баштыңы дыңнаткан. — «Россети» компанияның удуртулгазы-биле ону чугаалаштым, оларның талазындан билиишкин бар болду. Бо айның төнчү санаашкыны, эрткен айның төлевиринден ашпас ужурлуг деп дугуруштувус.
300 АЖЫГ СПЕЦИАЛИСТЕР ХААРА ТУТТУНГАН
Шагаан-Арыг хоорайда онза байдалдың уржуктарын чайладыры-биле 300 ажыг кижи база 78 санныг тудуг техникалары хоорайның ЧЭТ база чылыг трассазында катап тургузуушкун ажылдарында хаара туттунган ажылдап турар. Тывадан бригадалар-биле кады Москва, Новосибирск, Красноярск, Кемерово областардан база Хакасиядан специалистер ажылдап турар. Кузбасстан специалистер март 7-де Шагаан-Арыгга келген дораан-на, дарый ажылдап кирипкеш, бирги модульдуг котельнаяны эртенгиниң 4 шакта ажылдаткан.
Россияның Тудуг яамызының база Сибирь регионнарының курлавырындан чоруткан шимчеп чоруур котельная дериг-херекселдерин РФ-тиң Камгалал яамызы биле ОБЯ тускай борттарынга — автомобиль база агаар транспорту-биле Шагаан-Арыгга эккелгеш, бүгү хоорайда үлей салган.
ЁЗУЛУГ ПАТРИОТТАР
Тываның чону чаңгыс чер чурттугларынга кажанда-даа дуза кадарынга беленин бо удаада база катап бадыткаан. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Шагаан-Арыгның ЧЭТ-те ажылдар кайы хире чоруп турарын база катап хынап чорааш, бо бүдүрүлгеге чээрби ажыг чыл ажылдаан, амгы үеде ТШО киржикчизи Амур Кызыл-Таска ужурашкан.
"Төрээн черинге шөлээлеп чедип келгеш, когараан объектиде септелге ажылдарында дузалажып турар езулуг патриот, ТШО дайынчызынга ужураштым. Амур Кызыл-Тас Шагаан-Арыгның ЧЭТ-ке 20 ажыг чыл ажылдаан – деп, Тываның Баштыңы чугаалаан. – Болуушкунну дыңнап кааш-ла, бажыңда ажылын каапкаш, ында чеде берген. Кажан чылыгны бериптерге, ТШО-же дораан аъттаныптар планныг. Донбасстың чону Ада-чурттуң Улуг дайынының чылдарында тыва эки турачыларның маадырлыг төөгүзүн ам-даа сактып чоруурун, оларның салгалдары – амгы ТШО киржикчилерин дыка хүндүлеп чоруурун чугаалады. Бистиң шериглеривис өгбелериниң алдар-адынга төлептиг болуп, даалгаларын ак сеткилдиг күүседип чоруурлар".
Аныяк сайгарлыкчы Артыш Давакай чаңгыс чер чурттугларынга улуг дузазын көргүскен. Онза байдал дугайында дыңнадыышкын соонда, бодунуң акшазы-биле 30 чылыдыкчыны саткаш, Шагаан- Арыгга эккелгеш, түр үеде чурттаар пунктуларга салыр кылдыр хүлээткен.
ХООРАЙ ЧЕТКИЗИНИҢ БАЙДАЛЫ ЭКИ
Россияның тудуг болгаш чуртталга-коммунал ажыл- агый сайыдының оралакчызы Алексей Ереськонуң бодалы-биле алырга, хоорайның инженерлиг коммуникацияларының байдалы эки болгаш, мобильдиг котельнаяларны эптеп-салыр ажылдар дүрген кылдынып турар.
Алексей Ересько оон аңгыда, болган болуушкунга хамаарыштыр хоорай чурттакчыларында билиишкин барын онзалап демдеглээн:
— Республиканың Баштыңы-биле хоорайның социал объектилерин шуптузун эргий кезидивис. Оран-саваларда чылыгның температуразы чогуур деңнелче көдүрлүп чоруп турарын көрдүвүс, амгы үеде хөй аал чурттаар бажыңнарны чылыгга кожар ажылдар уламчылап турар. Чурттакчыларның сеткил-хөөнү эки. Ол ышкаш түр када чурттаар пунктуларга база чордувус. Өрээлдер чылыг, аъш-чем-биле хандыртынган, ажылдарны организастаан. Элээн улуг озал-ондакты чурттакчы чоннуң оожум, топтуг хүлээп турарының бир чылдагааны ол деп бодап тур мен.
СИБИРЬ РЕГИОННАРЫ БИЛЕ МОСКВА ДУЗАЛАШКАН
Тывага дүрген болгаш бүгү талалыг дузаны көргүскенинден, Шагаан-Арыгда ЧЭТ-ке озал-ондактан чидириглер эвээш болган. Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг ТР-ниң Чазааның неделяның хуралынга ооң дугайында дыңнаткаш, дуза катканнарга четтиргенин илереткен.
Чылыдылга-энергетика төвүнде ажылдарга 300 ажыг кижи киришкен. «Оларның аразында Сибирь регионнарындан энергетиктер болгаш чылыдыкчылар база улуг компанияларның төлээлери, сайгарлыкчылар, эмчилер, өөредилге, культура, спорт, бизнес ажылдакчылары, волонтёрлар болгаш айыылга таварышканнарга дуза кадыксаан өске-даа кижилер бар. Кижи бүрүзүнге четтиргеним илередип тур мен» — деп, Владислав Ховалыг чугаалаан.
Аварийлиг катап тургузуушкун ажылдарын дүрген болгаш дээштиг организастаарынга дузалашканы дээш сайыт Ирэк Файзуллин база ооң оралакчызы Алексей Ересько баштаан Россияның Тудуг яамызынга өөрүп четтиргенин аңгы илереткен. Тываның Баштыңы дуза дилээн ооң кыйгырыынга харыыны бергени дээш губернатор коллегаларын онзалап демдеглээн.
Хакасия, Красноярск база Алтай крайлар, Кемерово, Новосибирск база Омск областары озал-ондак соонда ол-ла дораан харыылаан. Тываже ниитизи-биле изидир үрдүрер 435 херекселди база чылыдыкчыны, модульдуг 13 котелду чоруткан. 25 градус сооктарда, оларның ачызы-биле бажыңнар иштин доңурбайн, бүдүн-бүрүн камгалап арттырып алган.
Шагаан-Арыгның школачыларынга март 11-ден 20-ге чедир часкы дыштанылганы чарлаан. Ол үеге чедир хоорайның чылыг хандырылгазы долу ажылдап, бажыңнарда температура санитарлыг нормаларга дүгжүп турар апаар.
КОГАРААННАРГА ТӨЛЕВИРЛЕРНИ ДОКТААТКАН
Март 11-де Тываның Чазаа Шагаан-Арыгның чылыдылга-энергетика төвүнге когараан ажылдакчыларга төлевирлер хемчээлин доктааткан.
— Аар кемдеп-берттинген кижилерге 400 муң рубльди, а ортумак кемдээшкин алганнарга – 200 муң рубль түңнүг төлевирлерни төлээр. Ажылчыннарның өг-бүлези-биле боду харылзажып, документилер долдурарынга дузалажырын база төлевирлерни дарый эгелээрин Тываның күш-ажыл болгаш социал политика сайыды Эдуард Санданга дагзып тур мен – деп, Владислав Ховалыг бодунуң блогунда бижээн.
Тываның кадык камгалал сайыды Анатолий Югайның дыңнатканы болза, Красноярск крайның күрүнениң клиниктиг эмнелгезиниң өртең төвүнде эмнедип чыдар когараан кижилерниң төрелдеринге ужуражыр арганы эмнелгениң удуртулгазы-биле чугаалажып турар.
Бистиң корр.
Буян ООРЖАКТЫҢ тырттырган чуруктары.
«Шын» №19 2024 чылдың март 13
