Школаларга 188 башкы херек

Август 22-де Тываныӊ Өөредилге яамызы Кызыл хоорайга хостуг ажылчын олуттар ярмарказын эрттирер.

«Өөредилге болгаш педагогика эртемнери» деп угланыышкын-биле дээди өөредилге албан черин дооскан эртемниг кижилерни ярмаркаже чалап турар.

Республиканыӊ өөредилге организацияларын чедишпейн турар кадрлары-биле долдуруп, регионнуӊ девискээринге 11 чаа школага ажылдаар специалистерни четчелээр дээш, ярмарканы чаа өөредилге чылыныӊ бүдүүзүнде эрттирер.

Чаа школаларныӊ удуртукчуларын болгаш башкыларныӊ составын шилиир айтырыгга онза харыысалгалыг болур, шиитпирлиг хемчеглерни хүлээп алыр даалганы Тываныӊ Баштыӊы Владислав Ховалыг берген.

Өөредилге адырынга чаа кадрларны хаара тударыныӊ талазы-биле федералдыг болгаш регионалдыг комплекстиг аргаларны республикада ажыглап турар. Он ажыг чаа объектини тудуп кылган соонда, ниити өөредилге албан черлерин специалистер-биле четчелээриниӊ айтырыы чидигленген.

Өөредилге яамызы бо берге айтырыгны «Башкы мен» деп регионалдыг төлевилел база «Көдээ черниӊ башкызы» деп федералдыг төлевилелдиӊ дузазы-биле шиитпирлеп, дээди өөредилге албан черлериниӊ болгаш башкы колледжилерниӊ доозукчуларын хаара тударын планнап турар. Бо бүгү хемчеглерни республикага чаӊгыс эвес, а элээн чылдар дургузунда чедиишкинниг боттандырып келген.

«Башкы мен» деп регионалдыг төлевилел-биле педагогика институттарыныӊ доозукчуларын хаара тударыныӊ талазы-биле практика ажыктыг болган. Ук программаныӊ киржикчизи тодаргай школага ажылдап кирип алгаш, аӊаа үш чыл дургузунда ажылдаар негелдени сагыыр. Аныяк башкы бо негелдени сагааны дээш, акша шаӊналын алыр.

Специалистерни деткиир регионалдыг хемчегниӊ түӊнелдериниӊ дугайында өөредилге сайыды Елена Хардикова мынча деп чугаалаан:
– Программаны 2021 чылдан тура боттандырып эгелээш, башкы карьеразын чаа-ла эгелеп турар 156 доозукчуну хаара туткан бис. Яамы бо программага киржир күзелдиг улустуӊ чагыын сентябрьга чедир хүлээп алыр. Регионалдыг программаны боттандырарынга чылдыӊ-на республика бюджединден 15 млн рубльди үндүрүп турар.

Өөредилге сайыды Елена Хардикованыӊ сөстери-биле алырга, чурттуӊ башкы кадрларын белеткээр аргазы өскерлип турар:
– Школаларда башкы мергежилди өөредир угланыышкынныг класстарны тургузуп турар бис. Ылап-ла ол уруглар бедик мергежилдиг башкылар апаар дээрзинге бүзүрээр мен. Регионда амгы үеде ындыг угланыышкынныг 15 класс бар, бо өөредилге чылы эгелээрге, 20 класс апаар.

Республиканыӊ эрге-чагыргазы Башкы болгаш дагдыныкчыныӊ чылында башкыларныӊ салым-чаяанын күш-ажылын төлептии-биле үнелээр деп шиитпирлээн. «Чылдыӊ башкызы» республика мөөрейиниӊ тиилекчизин бир миллион рубль-биле шаӊнаар. Чеди-Хөл кожууннуӊ Хову-Аксы суурунуӊ англи дыл башкызы Алдын-кыс Куулар бир дугаар ындыг шаӊналдыӊ сертификадын алган. Ук хемчегни башкы мергежилдиӊ ат-соруун бедидеринче угландырган. Ол башкыларныӊ бот- өөредилгеже болгаш билиин бедидеринче чүткүлдүг болурунга идиг болур.

Республиканыӊ 49 башкызы «Көдээ черниӊ башкызы» деп федералдыг төлевилелдиӊ дузазы-биле деткимчени алгаш, суурларже ажылдап чорупкан. Ол программага бо чылын сес специалист киржир.
Тываныӊ Өөредилге яамызыныӊ медээлери-биле алырга, республикада математика, орус дыл болгаш литература, даштыкы дыл (англи болгаш француз), физика, эге класстар, информатика, хөгжүм, төөгү болгаш обществознание башкылары чедишпейн турар. Республиканыӊ школаларынга ниитизи-биле 188 башкы херек.
Чаа школаларга башкыларны четчелээниниӊ талазы-биле ажылдыӊ түӊнелдерин республиканыӊ Баштыӊынга илеткээр. Ук айтырыгны Владислав Ховалыг бодунуӊ хыналдазынга алган.

Тыва Республиканыӊ Чазааныӊ медээлеринден Р. ДЕМЧИК белеткээн.

"Шын" №61, 2023 чылдың август 19