«Шын» солун Тываның ниитилел-политиктиг, эң кол, хүндүлүг солуну. Ол чон-биле хүн бүрүде тудуш харылзаалыг. Оларның ажыл-амыдыралының судалын тудуп билир. Ук солуннуң ажылы берге, харыысалгалыг.
Шак бо нарын, берге ажылга мээң чаавам Севил Хертековна Кара-Сал 1970 чылдан эгелеп 30 ажыг чыл корректорлап ажылдаан. Корректор кижиниң ажылын даштындан көөрге, чаңгыс талалыг сагындырар. Шынында ындыг эвес, ол бүгү талалыг нарын ажыл болур. Маңаа корректорнуң эртем-билии, орус тыва дылдарны арыг билири база сөстүң тургузуун эки сайгырып билиринден дорт хамааржыр. А редакция дээрге коллективтиг ажыл болганда, корректор профессионал журналистиң безин сөске эрттирипкен частырыгларын эдер.
Севил Хертековна 1941 чылдың май 26-да ынчаардагы Тыва Арат Республиканың Барыын-Хемчик кожууннуң Көөп-Сөөк деп черге албан-хаакчыт кижиниң өг-бүлезинге төрүттүнген. Чаавам боду топтуг-томаанныг, биче сеткилдиг, бөдүүн, аажы-чаңы кижизиг. Улуска эптиг-эвилең, улуг-аныяк кижилер-биле чугаалажып билир. Эртеми дээди. Кызылдың башкы институдунуң төөгү факультедин дооскан.
Шынап-ла, парлалга ажылы харыысалгалыг берге. Ылаӊгыя, совет үеде партия съездизи азы пленуму болганда, чаавам «Шын» солунга дүн-хүн чок ажылдап чораанын билир мен. Шак ынчаар чаавам чүткүлдүг кызымак ажылы-биле коллективиниң хүндүткелин чедип ап келген.
1970–1994 чылдарда Тыва АССР-ниң прокурору база Тываның Иштики херектер яамызының сайыды турган акым, генерал В.Б. Кара-Сал база чаавам ышкаш, бодунуң күш-ажылчы эге базымын Москвага комсомолдуң дээди школазының журналистика салбырын дооскаш, «Шын» солунга корреспондентилеп эгелээн. Ынчангаш «Шын» солун-биле бөгүнге чедир харылзаавыс үспээн бис. А бодум база «Шын» солунга чүүлдер бижип, солундан янзы-бүрү «шокар» медээлерни, культура, уран чүүл, чырыдыышкын, экономика дээш уран-чогаал ажылдарын сонуургап, доктаамал номчуп турар мен. Бир эвес мону дорту-биле чугаалаар болза, «Шын» солун мээң чоок өңнүүм, сүмелекчим апарган.
Чаавам Севил Хертековна кылган ажылынга кедергей харыысалгалыг кижи турган. Ооң өг-бүлезинге эриг баарлыг, буянныы, ажы-төлүнге үлегер-чижек болуп чораан. Акым биле чаавам багай эвес амыдыралды эрткеннер. Олар ийи уругну кижизидип өстүргеннер. Улуг уруу Елена Владимировна Россияның Даштыкы херектер яамызының талазы-биле Казахстанга, Моолга ажылдаан. Ам Россияның Турцияда консульство черинде ажылдап турар. Ол Тыва Республиканың алдарлыг ажылдакчызы. Бичии уруу Каролина Владимировна юрист, өг-бүлези-биле Москвада ажылдап, чурттап турар.
Чаавам бодунуң үезинде «Шын» солуннуң ажылынга төлептиг үнелелди ап, 1987 чылда ол Тыва АССР-ниң Дээди Совединиң Президиумунуң Хүндүлел бижии-биле шаңнаткан.
Севил Хертековна 2020 чылда үр эвес аарааш, Кызылга чок болган. Ынчалза-даа чаавам келир үеде бодунуң салгалынга амыдыралдың үндезинниг шын оруун арттырып каан. Ынчангаш чаавам өндүр улуг аас-кежиктиң магадылалы болуп, бистиң чүректеривиске кезээде чурттаар.
Шулуу КАРА-САЛ.
Чурукту архивтен алган.
«Шын» №9 2025 чылдың март 13