Тываның энергетика болгаш коммунал ажыл-агый ажылчыннары Чаа чылдың дыштаныр хонуктарында боттарының объектилеринге улуг үрелиишкиннер болдурбаан. Үнүп келген чылдың бир дугаар ажыл хүнүнде одалга-энергетика комплекизи болгаш чуртталга-коммунал ажыл-агый бүдүрүлгелериниң удуртукчулары амыдырал-хандырылга системазының ажыл-чорудулгазының түңнелдерин республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгга илеткээн.
ТР-ниң Одалга-энергетика яамызының дыңнатканы болза, чылыг хандырылгазының шупту объектилери дыштаныр хонуктар дивейн, штаттыг чурумга идегелдиг ажылдаан.
Ындыг болзажок, хажыдыышкыннар база болгулаан. Декабрьның 29-тан январь 9-ка чедир чырык хандырылга системазынга беш өжүүшкүн демдеглеттинген. Түр када чырык өшсе-даа, ортумаа-биле 63 минута болганда хып келген. Ол үеде ниитизи-биле 156 кижи чырык чок арткан. Чырык четкизинге чүък улгатканындан ол өшкен деп, специалистер тайылбырлаан.
Республиканың эрге-чагырга органнары база тус чер бот-башкарылга черлери чедери берге суурларда энергия хандырылгазын харыылап турар дизельдиг чырык станцияларының ажылын онза кичээнгейге тудуп турган. Чаа чылдың бүдүүзүнде аварийлиг байдал тургустуна берзе дээш, кывар-чаар чүүлдүң курлавырын база артык кезектерни белеткээн турган.
Төпчүткен чылыг хандырылгазының системаларынга технологтуг 7 үрелиишкин болган, ооң дөртү – Шагаан-Арыг хоорайга, ийизи – Ак-Довуракка, бирээзи – Чаа-Хөлге. Шупту бо объектилер «ЧЭК-4» башкарыкчы компанияның харыысалгазында болгаш, бригада дыка дүрген келгеш, чайлаткан. Кызылдың ЧЭТ-инге база найысылалдың котельнаяларынга, ол ышкаш Кызылдың чылыг четкизинге байырлал хүннеринде кандыг-даа болуушкун болбаан.
Республика Чазаа чылыдылга генерацияларында хөмүрнүң курлавырын онза хыналдага алган турган. Одалга сезону эгелээнден 112,3 муң тонна хөмүрнү азы чылда 240,5 муң тонна хереглелдиң 47 хуузун сөөртүп дүжүрген. Чижээ, январь 10-да Кызылдың ЧЭТ-ке 25 хонукта четчир 18,1 муң тонна хөмүр турган. Кожуун төптеринде арткан генерацияларда 8-тен 17 хонукка чедер хөмүрнүң курлавыры бар.
Байырлал хонуктарында чуртталга-коммунал ажыл-агыйларының объектилеринге улуг үрелиишкиннер болбаан. Декабрь 29-тан январь 9-ка чедир Кызылдың дежурный албанынче Дружба кудумчузунда 3 ”а” бажыңның подвалында канализация системазындан суг төктүп турар дугайында чаңгыс дыңнадыг кирген. «Водоканал-Сервис» компанияның бригадазы озал-ондакты ол-ла хүн чайлаткан.
Ак-Довурак хоорайның элээн каш кудумчуларында чурттап турар 600 хире кижи соок суг чок элээн каш шак олурган. Кыска үеде үрелиишкинден насостуң дериг-херексели турупкан. Септекчилер ийи шак иштинде ону эдипкеш, сугну берген.
Кадыг боктар сөөртүр регионалдыг операторнуң салбыры демниг ажылдаанын хуралда үнелээн. «ТСП» КУБ Чаа чыл хонуктарында каш катап көвүдей берген бокту сөөртүрүнден аңгыда, кожууннарның складтарынче хөмүрнүң чогуур курлавырын чедирген. Байырлал хүннеринде республиканың чурттакчылары складтардан 2 муң ажыг тонна хөмүрнү садып алган, бөгүнде 2,5 муң тонна ында арткан.
ЧЭК база ЧКА системаларында онза болуушкуннарже дарый үнери-биле Тываның ЧКА яамызы Telegram мессенджерде чаңгыс аай оперативтиг чатты ажылдаткан. Яамылар болгаш ведомстволар удуртукчулары болгаш специалистер, муниципалдыг чагыргалар төлээлери, ЕДДС-тиң оперативтиг дежурныйлары, ЧКА болгаш ЧЭК бүдүрүлгелериниң башкарыкчылары – чатта кирген. Республиканың чурттакчылары амыдырал-хандырылга объектилеринде чидиг айтырыгларны ол чатка дорт дыңнадып болур.
Владислав Ховалыг Чаа чылдың байырлалдарында амыдырал-хандырылга объектилериниң идегелдиг ажылын хандырган шупту кижилерге четтиргенин илереткен. «Күштүг сооктар-даа турган, хар-даа чагган, ындыг болзажок амыдырал-хандырылга системалары турум ажылдаан. Бажыңнар чанын болгаш тротуарларны хардан арыглаар, боктарын үндүр сөөртүр, чылыг дамчыдылгазын өйлээр дугайында айтырыглар кирген, оларны шиитпирлээн» — деп, Тываның Баштыңы демдеглээн.
Бистиң корр.
«Шын» №1 2025 чылдың январь 16