Дөгээ дааныӊ эдээнде бо хүнде Россияда эң-не бедик деп санаттынар, чаа туттунган субурганны байырлыг байдалга ажыткан. «Канчыыр», «Данчыыр» деп чүс-чүс томнарлыг судур-номнарны ында шыгжап суп каан.
Тываныӊ Баштыӊы Владислав Ховалыг хөй чон аргыжар эптиг черге субурган тударынга деткимчени берген. Тывага 27 чыл дургузунда чурттап, сарыг шажынның хөгжүлдезинге улуг үлүг-хуузун киирген Геше Лобсанг Тхүптен башкыныӊ эгелекчи саналы езугаар үш ай дургузунда тудуп үндүрген субурганны Тайбыӊ субурганы деп адаан дээрзин сарыг шажынныӊ «Ламрим» ниитилелиниң төлээлери тайылбырлаан.
Тайбыӊ субурганын тудуп кылырынга Индиядан тускай чалаттырып келген эртемден лама башкыларның удуртулгазы-биле, «Силбир» ниитилелдиӊ тудуг инженерлери Арат Хайдып, Анатолий Оюн, «Жилкомфорт» ниитилелдиӊ сварщиги Егор Лайшев, удуртукчузу Марина Беленкова, республиканыӊ ус-шеверлер Леонид Уржук, Одушпай Сергей, Вячеслав Мижитмаа, "Тывахарылзааинформ" ниитилели, республиканыӊ Чер болгаш өнчү-хөреӊги хамаарылгаларыныӊ яамызы канчаар-даа аажок улуг-дузаны чедирген.
Амыдыралга кандыг-даа байдал таваржы берген болза, муӊчулуп муӊгаравайн, Тайбыӊ субурганынга кээп, сүзүглеп, сагыш-сеткилиӊерни часкарып, амыр-тайбыӊ болгаш амыр-дыштыг чуртталга дээш аӊаа кээп турар болза, бүгү чүве аайлажып, ак оруктуг болур дээрзин лама башкылар чыылган чонга тайылбырлааннар. Камбы-лама Эргелелинден Чамбал башкы төвүт лама башкыларныӊ чугаа-домаан билдилии-биле очулдуруп бергени дээш, төвүт башкылар-даа, чыылган чон-даа өөрүп четтиргенин илередип турган.
Республиканыӊ сүзүктүг чонунга салгалдан салгал дамчып артып каар Тайбыӊ субурганын үш ай дургузунда тудуп бергени дээш Индияныӊ Гьюдмед тантра хүрээзиниӊ лама башкыларынга Тыва Республиканыӊ Дээди Хуралыныӊ (парламентизиниң) өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан.
Материалды долузу-биле «Шын» солуннуӊ дараазында үндүрүлгезинден номчуп болур.
Р.Демчик
