Совет үеде тургустунган төрүүр малды тарып боозадыр технологияны Тываның мал ажыл-агыйларынга калбаа-биле чорудуп турган республиканың уксаажыдылга станциязы ССРЭ-биле кады сандарааны мал ажыл-агыйын улуг чидиригге таварыштырган.
Ону катап тургузар талазы-биле ажылдарны ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызы 2017 чылдан бээр чорудуп келген деп болур. “Осеменатор” деп программаны ол чылын боттандырып эгелээн. Республикага тарып боозадырының 10 пунктузун тургузарын ынчан планнаан. Барыын-Хемчик кожуунга «Племсервис» ажыл-агыйны-даа ажыткан. Бо болуушкуннарны республиканың Көдээ ажыл-агый яамызы ынчан мал ажылында чаа чада кылдыр үнелээн-даа.
Хойларны тарып боозадырының ажылы уламчылап турар деп болур. «Республиканский научно-экспериментальный и информационно-селекционный центр» деп кызыгаарлаан харыысалгалыг ниитилел ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызының мал ажыл-агый килдизи-биле демнежип, төрүүр хойну тарып боозадыр ажылды чорудуп эгелээн.
Эрзин кожууннуң “Бай-Хөл” көдээ ажыл-агый бүдүрүлге кооперативиниң баазазынга төрүүр хойларны тарып боозадыр ажылды чоруткан. Дорпер уксааның кошкарларының болгаш калмык уксааның кошкарларының үрезин 50-50 хойга сыкыртып тараан. Ниитизи-биле 100 хойга тарып боозадыр ажылды чоруткан.
Чеди-Хөл кожуунда «Амырлан» көдээ ажыл-агый бүдүрүлге кооперативиниң төрүүр хойларынга калмык уксааның күштүг-шыырак бүдүрүкчү кошкарларын эдериштирип салган. Ол 10 кошкардан боозаар хойлардан эки уксааның хураганнары төрүттүнер ужурлуг.
Хойларны тарып боозадыр ажылдың, калмык кошкарлар-биле эдериштиргениниң кол сорулгазы – тыва уксааның хойларының уксаазын экижидери, мага-бодун күштелдирери, оларның продуктулуун көвүдедири деп, ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызының медээзинде айыткан.
Малды тарып болгаш эдериштирип боозадыр ажыл талазы-биле бедик билиглиг специалист, Калмык Республикадан чалаттырып келген арга-дуржулгалыг зоотехник Александр Улюмджиев тарып боозадылга ажылын чорударынга арга-сүмези болгаш херек кырында киржилгези-биле дузалаан.
ТывКУ-нуң көдээ ажыл-агый факультединиң студентилери тарып боозадылга ажылынга киришкеннер.
Бистиң корр.
“Шын” №91 2024 чылдың ноябрь 27