Чоокта чаа Чөөн-Хемчик кожууннуң Чыраа-Бажы сумузунга Ооржак Хорагай аттыг көдээ культура төвүнге кожуун чергелиг «Тиилелгени ырлажыылы» деп мөөрей болуп эрткен. Мөөрейни Ада-чурттуң Улуг дайынынга тиилелгениң 80 чыл оюнга база Ада-чурт камгалакчызының чылынга тураскаадып эрттирген. Чараш үзел-бодалдыг чаа төлевилелди көдээ культураның директору Сандан Шолбанович Куулар, методист Руслан Дмитриевич Ооржак сүмелешкеш, сумуларның бот-тывынгыр чонунуң аразынга кожуун чергелиг кылдыр чарлаан.
Аңаа кожууннуң он ийи сумузундан киржикчилер сонуургалдыы-биле киришкеннер. Мөөрейниң шииткекчилеринге сумунуң хоочун башкызы Кара-кыс Таановна Куулар, школаның хоочун ыры башкызы Марина Чимит-ооловна Ондар, аныяк удуртукчу Сандан Шолбан-оолович Куулар олар болган.
Шораана Маадыр-ооловна Куулар мөөрейни башкарып эрттирген. Сумунуң баштыңы Чойганмаа Ильинична Сарыглар мөөрейни ажыдып сөс алгаш, киржикчилерге чедиишкиннерни күзээн.
Баян-Тала сумузундан Чойгана Монгуш «Катюша», «Бажың-Алаак» деп ырылары, Элдиг-Хем сумузундан Делгермаа Монгуш «Катюша», «Төрээн Тывам төлдери бис», Элдиг-Хем сумузундан Шаанак Ооржак «Дайынчы эр», «Чурттаксанчыг Чыраа-Бажы», Хайыракан сумузундан Чаян Ооржак «Смуглянка», «Песня Мергена», Шеми сумузундан Буян Куулар «Дайынчы эр», «Ынак мен», Шеми сумузундан Хүлер-Даш Монгуш «Война», «Удатпас, авай», Чыргакы сумузундан Саид Сарыглар «Алдар Тывам», «Тываң дээш түрлүг чор», Аржаан Донгак «Тиилелге», «Чадаана», Чыраа-Бажы сумузундан Руслан Ооржак «Офицеры», «Вперед, Россия», Бажың-Алаак сумузундан Айдың Монгуш «От Волги до Енисея», «Майский вальс», Хөндергей сумузундан Чингис Ооржак «Хаяда чаңгы», «Тыва чуртум», Теве-Хая сумузундан Айлана Куулар «Я дочь твоя, Тува», «Тыва камгалакчы» деп ырыларны күүсеткен.
Мөөрей эгелээр бетинде документалдыг кинону көргүскен. Ында тыва дайынчы маадырларның Украинада амыдыралын көргүскен.
Бот-тывынгыр аныяк артистерниң аразында чамдык ырылар ханы уткалыг болган. Көрүкчүлер изиг адыш часкаашкыннары-биле уткуп, харын-даа чамдык улус аразында караан чодуп олурар аваларны эскердим. Хөрек-чүрек көдүрлүп, карак чаштары ала-чайгаар төктүп бадып турду.
Шииткекчилер үр үениң иштинде түңнеп тургаш, кончуг шын түңнелди үндүргеннер. Дээди чадага Айдың Монгуш (Бажың-Алаак), бирги чаданың лауреады Айлана Монгуш (Теве-Хая), ийиги чергенин лауреады Чингис Ооржак (Хөндергей), үшкү чергениң лауреады Аржаан Донгак (Чыргакы) олар болганнар.
Бирги чергениң дипломантызы атты Буян Куулар (Шеми), Шаанак Ооржак (Элдиг-Хем), ийиги чергениң дипломантызы — Уран-Даш (Шеми) үшкү чергениң — Делгермаа Монгуш (Элдиг-Хем) алганнар.
«Тиилелгениң үнү» деп номинацияга Чаян Ооржак (Хайыракан), «Төрээн чериниң ырызы» — Чойгаана Ооржак (Баян-Тала), «Көрүкчүнүң сонуургалы» — Руслан Ооржак (Чыраа-Бажы), «Тиилелгениң ырызы» деп номинацияга Саид Ооржак (Чыргакы) шылгарап үнгеннер.
Мөөрей солун болгаш бедик деңнелге эрткен. Чыраа-Бажы сумузу база сумуларның ажылынга чедиишкиннерни, сайзыралды күзедим!
Уран СОНАМ, Тываның херээженнер эвилелиниң Чөөн-Хемчикте куратору.
Чыраа-Бажы суур.
“Шын” №12 2025 чылдың апрель 3
