«Тыва дылым – ыдык өнчүм»

Тыва Республиканың Чазааның чанында Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң сөстүктер сектору Бүгү-делегейниң төрээн дыл хүнүнге уткуштур февраль 16–18 хүннеринде Интернет четкилерге «Тыва дылым – ыдык өнчүм» деп республика чергелиг онлайн-мөөрейни эрттирген. Ук мѳѳрейниң эрттирилгезиниң организастыг айтырыгларын сѳстүктер секторунуң эртем ажылдакчызы Начын Монгуш белеткеп чоруткан.

Айтырылга тыва дылдың эрткен тѳѳгүзү, амгы байдалы, келир үезиниң дугайында 27 айтырыгдан тургустунган. Ол солун айтырыгларга доктааткан кызыгаарлыг үе дургузунда киржикчи бүрүзү чогуур шын харыыны бээр болгаш эң-не хөй айтырыгларга шын харыылаан киржикчи тиилээр негелдени тургускан турган. Бо чылгы эрттирген мөөрейге ниитизи-биле 21 кижи идепкейлиг киришкен.

Мѳѳрейге киришкен киржикчилерниң аразындан Бии-Хем кожууннуң Сесерлиг ортумак школазының 9-ку клазының ѳѳреникчизи Айда-Сай Салчак шупту айтырыгларга шын харыылааш, «Тыва дылым – ыдык өнчүм» деп республика чергелиг онлайн-мөөрейниң тиилекчизи болган. Айдыс Кара-оол 26 айтырыгга шын харыылааш, 2-ги черге төлептиг болган. 3-кү черге ол-ла школаның 9-ку клазының ѳѳреникчизи Анеля Нончат төлептиг болуп, 24 айтырыгга шын харыылаан.

Тиилекчилерни март 3-те Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң директору, тѳѳгү эртемнериниң кандидады В.Д. Март-оол хүлээп ап, байырлыг байдалга институттуң аңгы-аңгы чылдарда үндүрген номнар, сѳстүктер болгаш шаңнал бижиктерни тывыскан. Институттуң директору В.Д. Март-оол тѳрээн тыва дылывысты кадагалаарынга, ону чонга суртаалдаарынга моон-даа ѳске солун ажылдарны институттуң ажылдакчылары чорудуп турарын, киржикчилерге тыва дылга хамаарышкан ѳске-даа мѳѳрейлерге идепкейлиг киржирин күзээш, оларның удуртукчу башкызы, Сесерлиг ортумак школазының директору Урана Ондаровна Маадыга ѳѳрүп четтиргенин илереткен. Оон аңгыда, 2024–2033 чылдарда тыва дылды деткиириниң болгаш сайзырадырының тѳлевилели удавас амыдыралга боттаны бээринге, тыва дыл келир үеде делегейниң ѳске дылдары дег Яндекс-очулдурукчуга база кѳстүп келир дээрзинге улуг бүзүрелин илередип, тыва дылдың сайзыралынче угланган сорулгаларны чедип алырынга бир демниг ажылдаарын кыйгырган.

Сѳѳлгү чылдарда ТГШИ-ниң тыва дылды сайзырадырының талазы-биле эрттирип турары мѳѳрейлер, угаан-бодал сайзырадыр оюннар, “Чоннуң диктантызы” чижектиг хемчеглерге чоннуң киржилгезиниң идепкейи кошкап, тоомчага албайн турары, тѳрээн дылы дээш бот-чоргааралы чедир быжыкпайн турарын эскерип, демдеглезе чогуур. Тыва дылы дээш сагыжы аарып чоруур чон, эртемденнер, чогаалчылар, артистер, албан черлери бир демниг кады ажылдаары күзенчиг.

/ ТГШИ-ниң медээзинден.