Тывада мал чеми белеткээр кампания адакталып келген. Республиканың ажыл-агыйлары регионнуң малчыннарынга мал кыштаглаашкынын хүр-менди эртип алырынга херек ниити мал чеми белеткээр планын 86 хуу чедирип алган. Ол дээрге 245641 тонна херек сиген-ширбиилдиң 213 муң тонназы-дыр.
Чурттакчы чоннуң хууда ажыл-агыйлары 133 муң тонна сиген-ширбиилди кезип, бөлген. Тараачын-арат ажыл-агыйлары 47,6 муң тоннаны, а көдээ ажыл-агый бүдүрүлгелери – 30,2 муң тоннаны, дузалал ажыл-агыйлары 272 тоннаны тус-тузунда белеткеп алган. Сиген белеткелинде 5,7 муң кижи хаара туттунган, 1139 бригада ажылдап турар. 827 трактор, 527 чүък машиналары, 640 сиген кезер херекселдер - ажыглалда.
Эрткен чылга бодаарга, бо чылын мал чеминиң белеткели шалыпкын чоруп турарын эксперттер демдеглээн. Сигенниң ортумак дүжүдү – гада 13,7 центнер. Мал чеми белеткээр кампания дургузунда Таңды кожуун тергиидекчи туружун черле салбаанын республиканың Көдээ ажыл-агый яамызы демдеглээн. Бөгүнде кожууннуң көдээ ишчилери 21,5 муң тонна сигенни кезип, боттарының хереглелин дуглап, планын 106,9 хуу чедирген. Ол ышкаш тере-хөлчүлер 5 132 тонна сигенни белеткээш, планын 102 хуу күүсеткен. Каа-хемчилер 10 829 тоннаны (106,8 хуу), сүт-хөлчүлер (121 хуу) чедиргеш, мурнакчылар одуруунче кирген. Тожу, Чөөн-Хемчик, Кызыл, Өвүр, Барыын-Хемчик кожууннар планнаттынган хемчээлди 80 хуу ажырып алган.
Бо чылын Улуг-Хем, Эрзин, Өвүр, Тес-Хем болгаш Бии-Хем кожууннарга агаар-бойдус таарымча чок болуп, оът-сиген шоолуг үнмээнинден, план күүселдези бергедээн. Муниципалдыг эрге-чагырга черлери тус черниң араттарын чогуур мал чеми-биле хандырарын чедип алыр дээш, кожаларның ажыглатттынмайн чыдар сиген шөлдеринче боттарының сигенчилерин аъткарып, көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлеринден сиген-ширбиилди садып алырын дугурушкан. Муниципалдыг тургузуглар чагыргалары мал чеми белеткээринге бергедежи берген чурттакчы чонга дүрүг сигеннерни чагыыр, садар, эккээр чагыгларны хүлээп ап турар.
Республиканың Көдээ ажыл-агый яамызы бергедежип турар кожууннарда байдалды контрольда алган. «Мал чеми белеткээриниң планныг көргүзүглерин аргалыг-ла болза күүседир» - деп, сайыт Алдай-Мерген Ховалыг демдеглээн. Бо хонуктарда республиканың курлавыр фондузунга сиген-ширбиил белеткээр ажыл идепкейлиг чоруп турар. Планның 65 хуузу белеткеттинген деп, дыңнаткан. «Мал кыштаглаашкыны бергедеп келзе, баштай кожуун иштинге, оон кожууннар аразынга курлавыр чемни чедиштирер» - деп, сайыт демдеглээн.
Республиканың ажыл-агыйлары мал чемин белеткээринден аңгыда тараа, картофель болгаш ногаа аймаан ажаап кирипкен. Метеорологтар сентябрьның төнчүзүнге чедир агаар бойдус тарымчалыг болурун дыңнаткан. Агаарның ортумак температуразы 7-12 градус чылыг болур. Айның чамдык хүннеринде бичии-бичии чаъстагылаар.
Тываның Чазааның парлалга албаны.
