Кызыл шөлде номнар фестивалы
Россияның ном үндүрер черлериниң ассоциациязы 2014 чылдан бээр “Чылдың эң эки номнары” бүгү-российжи мөөрейни чылдың-на эрттирип келген. Мөөрейге киирген номнарның аразындан эң эки номнарны Россияның ном үндүрер черлериниң ассоциациязының бедик мергежилдиг эксперттер чөвүлели тодарадып турар. Эң эки номнарны тодарадырда, номнарның дугайында номчукчуларның, библиотекаларның, хөй-ниитиниң, парлалганың бүгү талалыг үнелелин база эксперттер чөвүлели барымдаалап турар.
Тываның Юрий Кюнзегеш аттыг ном үндүрер чериниң парлап үндүргени Б.К. Ондарның “Тываның топонимиктиг словары” («Топонимический словарь Тувы») болгаш И.У. Самбуунуң “Тыва улустуң оюннары” («Тувинские народные игры») номнары Россияның регионнарының ном үндүрер черлериниң үндүргени эң эки 50 номнуң аразынче кирген. Бо номнар “Чылдың эң эки номнары” мөөрейниң өске-даа номинацияларынга төлептиг болган.
Б.К. Ондарның “Тываның топонимиктиг словары” («Топонимический словарь Тувы») номну парлап үндүреринге Тываның ном үндүрер чериниң кол редактору Н.Ш. Куулар, редактор Ш.Ш. Монгуш, чыскаакчы Ч.М. Бегзи, дизайнер И.В. Принцев, техниктиг редактор В.Ч. Ховалыг олар белеткээннер. Номнуң даштын А.А. Тюлюштюң чуруу-биле шимээн.
“Чылдың эң эки номнары” бүгү-российжи мөөрейниң тиилекчилерин болгаш шаңнал-макталдыг черлерни чаалап алган ном үндүрер черлерге бедик шаңналдарны тыпсырының ёзулалы “Кызыл шөл” деп Россияның эң улуг ном фестивалы эрткен “Литературжу аалчылар бажыңынга” (Кызыл шөлде Күрүнениң универсалдыг садыының делгелгелер залынга) болуп эрткен.
Кызыл шөлге ном фестивальдарынга Тываның ном үндүрер чери мурнуку чылдарда база бодунуң парлап үндүрген номнарын делгеп турган. Олар дээрге Б. Бүдүптүң “Тыва улустуң үлегер чугаалары болгаш чечен сөстери” («Пословицы и поговорки тувинского народа»), Г. Курбатскийниң «Тувинские загадки», «Солдатские сказки» номнар, «Тува. События, факты, люди» фотоальбом дээш өске-даа.
“Чылдың эң эки номнары” бүгү-российжи мөөрейниң алыс сорулгазы – ном үндүрер черлерниң чогаадыкчы коллективтериниң профессионал мергежили бедииринге, эң эки номнарны илередип тодарадырынга, номнарны суртаалдаарынга болгаш чон аразынга тарадырынга идигни бээри.
Россияның ном үндүрер черлериниң ассоциациязының организастап эрттирип турары “Чылдың эң эки номнары” бүгү-российжи мөөрейниң деткикчилери – РФ-тиң Камгалал яамызы, Националдар херектериниң талазы-биле федералдыг агентилел, Россияның библиотекалар ассоциациязы, Россияның Чогаалчылар эвилели, Россияның Журналистер эвилели, РФ-тиң садыг-үлетпүр палатазы, Москваның чазаа дээш өске-даа организациялар, албан черлери, шажын-чүдүлге болгаш хөй-ниити организациялары.
Инна Принцева, Тываның ном үндүрер чериниң директору.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
“Шын” №24 2025 чылдың июнь 26
