Республиканың Баштыңы: «Кандыг-даа берге байдалда шупту дем-күштүг бис! Чаңгыс чер-чурттугларывысты берге байдалда кагбас бис!»
Тываның Чазаа үер халавының уржукатрындан когараан черлерге болгаш улустарга ачы-дузаны чедирери-биле шупту байдалды тодарадып турар.
Республикага суггур чаъстар ийи-үш хүн дургузунда уламчылаан. Тос кожууннуң девискээринде хемнер эриин ажып, үерлей берген. Суг халавы чамдык суурларны таварып, аргыжылга оруктарын үрээн. Шуй-Аксы, Мөген-Бүрен, Булуң-Терек, Арыскан, Сайлыг, Хөндергей, Дус-Даг сумуларында байдалды барып чедип хынап турар.
1.Мөңгүн-Тайга кожууннуң кол аргыжар чазаглыг оруун Барлык хемниң суу шуут үреп каапкан. Кызылдан бар чораан пассажирлер хоорайже дедир ээпкен. Тоолайлыгның, Мөген-Бүренниң көвүрүн суг алгаш барган. Кожууннуң оперативтиг бөлүү орук байдалын хынап көрүп турар.
2. Чеди-Хөлдүң Ак-Тал суурунуң 50 хире бажыңның электри чырыы өшкен. Электри хандырылгазының изолятору өл-шыктан ажылдавайн барган. Чырыкты катап кылып турар. Элегес хем үерлээш, Ак-Тал, Сайлыг суурларны тавараан. Ак-Талдың 26 бажыңның херимче, Сайлыгның 7 бажыңче, 18 бажыңның хериминче киир ага берген. ТР-ниң Онза байдалдар болгаш хамааты камгалал албанының камгалакчылары 3 кижини хеме-биле кежирген. Хемниң ол чарыында улустарга аъш-чем хүнезинни чедирип берген. Элегестиң Дачная кудумчузунда 6 бажыңның хериминиң иштин суг тавараан.
3. Улуг-Хем кожуунда Хүүле хем үерлээш, көвүрүгнү үрээн. Камгалакчылар биле кожууннуң ажылдакчылары ЕГЭ дужаар доозукчуларны кежирген. 635 чурттакчылыг Арыскан суурнуң кол аргыжар көвүрүүн катап кылып эгелей берген.
4. Бай-Тайганың Шуй-Аксы арбан биле Шуй суурнуң аразында көвүрүглерни суг алгаш барган. Оюп эртер орук чок. Шуй-Аксында 1 бажыңче суг киир ага берген. Барлык хемниң 1, Шуй хемниң 2 көвүрүү үрелген.
5. Чөөн-Хемчиктиң Улуг-Хөндергей хем эриин ажыр ага бергеш, чазаглыг оруун үрээн. Амгы үеде ону кылып турар.
6. Өвүрнүң Дус-Даг, Чаа-Суур, Ак-Чыраа суурларының Чоза, Торгалыг хем кежер көвүрүглериниң чанында оруу үрелген. Кожуун төвүнче баар оруу муңгашталган, Тес-Хем таварыштыр орук-биле аргыжып болур. Ортаа-Халыын хем үерлээн. 848 чурттакчылыг Саглы суурнуң аргыжылга оруу үрелген. Хандагайты биле Мугур-Аксы суурлар аразында авто оруктүн кежер көвүрүү чок арткан.
7. Чаа-Хөл кожуунда Бай-Булуң хем үерлээш, Кызыл-Даг суурнуң дамбазын үрээн. Суурнуң 8 кудумчузу сугга барган. 127 өреге, 483 кижи когараан. Оларның аразында 203 бичии уруглар, 54 пенсионер, 24 инвалид улустар бар. Социал объектилер когараваан. 350 баш бода, 60 баш чылгы, 475 баш шээр малдан когараан. Чамдык улустарны «Сайзанак» уруглар садында чурттадып каан. Булуң-Терек суурда онза байдалдыг чурумну чарлаан.
8. Тес-Хемниң Хөл-Ужу хем үерлээш, Самагалдай-Ак-Чыраа аразында чазаглыг оруктуң кезек черин үрээн. Транспорт аргыжып болур. «Калдар-Хамарның» орукчулары ону дарый кылып кирипкен.
9. Барыын-Хемчиктиң Эрги-Барлык биле Аксы-Барлык суурларының чоогунда Барлык хемниң суу көдүрүлгеш, көвүрүг чанында асфальтылыг орукту кежир ага берген. Орук үрелбээн. Аянгаты хем үрелээн. Аянгатыже баарда, чүгле Шэкпээр суурнуң Суглуг-Ой аржааны деп черни тавартыр оюп эртер орук бар.
Кожууннарның, сумуларның чагыргалары, камгалакчылар-биле кады демниг ажылдап турар.