Тес-Хем кожууннуң төп эмнелгезиниң уруглар салбырының оран-савазынга эрткен чылын “Кадыкшыл” национал төлевилел-биле капиталдыг септелгени чоруткан. Ишти-дашты чаарттынган, чырык, чараш апарган уруглар эмнелгезинге кожууннуң бүгү суурларындан эмчи дузазы дилеп келген чаштарга-даа, оларның ада-иелеринге-даа таарымчалыг болу берген.
“Ооң мурнунда бо эмнелге караңгы, тар ышкаш сагындырар турган. Уруглар эмчиже кирерде коргар, бээр келиксевес, ыглажыр чүве. Ам эмнелгениң ишти чырык, арыг-силиг, ханаларда чураан чараш чуруктарны безин көөрге, өөрүнчүг, уруглар садында келген-биле дөмей, таарымчалыг, ыглаган чаштарны алаактырар-дыр. Ам эмчилээринден уруглар кортпас апарган” – деп, бичии оглун эмчиледип келген ава чугаалады.
Бо эмнелге кожууннуң база бир эргижирээн тудуу турган болза, капиталдыг септелге соонда, хевир кирип, чаа үеге дүүштүр чаарты кылдынганындан аңгыда эмчиниң чугула дериг-херекселдери, уруглар чөргээр тускай столдар, кушеткалар болгаш өске-даа чугула чүүлдер-биле четчеленген.
Кожууннуң төп эмнелгезиниң уруглар салбырында бо хүнде үш педиатрия участогу ажылдап турар. Ында кожууннуң 3150 чаштары, оларның иштинде бир харга чедир 100 уругга педиатрлар үе-шаанда эмчи дузазын чедирип турар.
Чаштарның кадыы дээш ажылдап турар педиатрларның бирээзи Саяна Делег бо эмнелгеге ажылдап келгенден бээр дөрт чыл болуп турар. Уруглар эмчизи болуру бичиизинден тура ооң изиг күзели турган деп эмчи чугаалады:
– Сактып кээримге-ле, “эмчи” деп ойнап турар мен. Бажыңга турган улусту, ойнаар-кыстарымны шуптузун “сыкыртып”, “эмнеп” каапкаш, “Өзүп келгеш чүгле уруглар эмчизи болур мен” – деп тургаш, ол күзелимни чедип алган мен.
2020 чылда Иркутскунуң күрүнениң эмчи университедин дооскаш, бо кожуунга келгеш, ол-ла чылдың август айдан тура уруглар эмчизи болуп ажылдап киргенимден бээр дөрт чыл болуп тур. Эгезинде, бо эмнелгениң оран-савазы туттунгандан бээр капиталдыг септелге чоруттунмаан болгаш ишти караңгы, кыжын өрээлдер соок, муңгаранчыг турган. Ам септелге соонда, ажылдаарга безин өөрүнчүг, чырык, чылыг, арыг-силиг. Бичии уруглар безин күзелдии-биле кээр апарган – деп, педиатр чугаалады.
Кожууннуң төп эмнелгезиниң уруглар салбырында ажылдап турар үш участоктуң педиатрлары эртенги шакта хүлээп алыышкын кылыр, дүъш соонда бажыңнарда бичии уругларны хынаар. Оон аңгыда, кожууннуң 6 сумузунда чаштарны база бо үш участокка деңге үлээн, херек апарганда суурлар база баар. Эки чүве, бо кожууннуң чаштары үе-шаанда тарылгаларны ап турар, кижи коргар аарыглардан дыка аарывайн турар, чүгле харын сезоннуг халдавырлыг аарыглар ОРВИ, ГРИППтен аарый бергилээр деп педиатрлар дыңнатты.
Чаштар кадык өзер болза, чрттуң келир үези кадык болур. Чурттуң келир үези кадык болзун дээш В. Путинниң эгелээшкини-биле “Кадыкшыл” национал төлевилелче кирип турар хөй угланыышкынныг федералдыг программалар дузазы-биле чаартылгалар, чаа ФАП-тар ам-даа немежип, эмчилерниң ажылдаарынга эптиг бүгү байдалдарны тургузуп турар болгаш чаа үеге дүүшкен дериг-херекселдер-биле эмнелге албан черлерин хандырып турар.
Сорунза МОНГУШ.
Авторнуң тырттырган чуруу
"Шын" №43 2024 чылдың июнь 12
