Василий ЭРЕНЧИН – 110 харлаан

Тыва Арат Республиканың болгаш ССРЭ-ниң чогаалчылар эвилелдериниң кежигүнү Василий Эренчин 1912 чылдың декабрь 17-де Каа-Хем кожууннуң Хады деп черге төрүттүнген. 1938 чылда Ойрот-Тура (амгы Горно-Алтайск) хоорайга педагогика техникумун дооскаш, Тываның школаларынга башкылап, “Шын” солунга корреспондентилеп ажылдап чораан.

1933 чылда “Шын” солунга баштайгы шүлүүн парлаткан. «Шүлүктер», «Чаартылганың чурумалы», «Чырык орук» деп шүлүктер номнарының автору.

1961 чылда озал-ондакка таварышкаш, чок апарбаан болза, Тываның шылгараңгай шүлүкчүлериниң бирээзи болур ужурлуг турган.

КАДАРЧЫ УРУГ
Казылганныг кара хая
Кадыр болгаш бедик болду.
Айыраңнаан өшкү, хойлар
Аландыда оъттап чорлар.

Кедээзинде кожагарда
Хеден чүктээн, даянгыыштыг
Кадарчы кыс харап алган
Каңгырткайндыр ырлап туру.

Долбаннанган кызыл чаактыг,
Довурзактыг, хүрең тоннуг,
Каттырымзаан чаңы таптыг,
Кайгалзымаар уруг болду.

Чүгүн көргеш, сонуургааштың:
– Чүктеп алган чүңерил? – деп
Айтыргаштың, билбээчеңнеп,
Арнындыва көре бердим.

– Канчап билбес кижи силер,
Карааңарның хирелиин аа,
Кадарчының олчазы – дээш,
Кара анай көргүзе-дир.

Элээн кезек болган соонда
(Эгезинде уткан чордум):
– Эргим дуңма, эки бе? – деп,
Эгенмишаан мендиледим.

– Чүнү бодаан силер, акым,
Чүрээңер-даа орта бе? – дээш,
Чикти куду көрүп алган
Чиктии сүргей каттыра-дыр.
ДӨНЕН-ШИЛГИМ
Шулу бодун, дөлем сынын
Шуткуп куткан дериг шыпкан,
Дөскел-ле чок девип турар
Дөнен-Шилгим таанда чараш.

Казыргы дег челзип келгеш,
Кастай тырткаш, баглап каарга,
Хала чокка савап турар
Хартыга дег калчан шилгим.
Араалчалап челип-челип,
Аксым сал дээр Дөнен-Шилгим.
Артыы, үстүү шынааларны
Артаан ышкаш чедер шилгим.

Дыка-дыка челзиптерге,
Дыным сал дээр Дөнен-Шилгим.
Ары, өвүр артын-сынын
Амыр бодап ажар шилгим.