Тываның эң-не ырак-узак суурларының бирээзи, Мөңгүн-Тайганың Кызыл-Хая суурда 176 олуттуг, үениң негелделеринге дүгжүп турар чаа школаның тудуу эгелей берген.
Чаа школаны тус черниң «Тывахамаатытөлевилел» институдунуң ажылдап кылганы төлевилел-биле тудар. Ындыг чаа школаларны Улуг-Хемниң Ийи-Тал болгаш Тес-Хемниң Ак-Эрик суурларда бо эрткен чоокку чылдарда тудуп каан, олар ам ажылдап турар.
Ийи-Тал школазы «Аныяк өг-бүлеге – кыштаг» губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң ажы-төлү школага өөренмишаан, чурттаар интернаттыг база болган. Школаның одалга черин, суг хандырылгазын болгаш арыглаар чериниң күчүзүн баш бурунгаар элээн улгаттыр санап каан болгаш, оларга чаа 60 олуттуг уруглар садын база кожа туткан. Суурнуң чиңгине планы ёзугаар, 10 ийи аал чурттаар чаагайжыттынган бажыңнарны база тудары көрдүнген.
Ийи-Тал школазының төлевилелин Тываның Чазаа катап база ажыглап болур майык-төлевилел кылдыр бадылааны, көдээ школалар төлевилелдери кылырынга бюджет акшаландырыышкынын камнап алырынга дөгүм болган. Чүге дээрге ол майык-төлевилелди катап ажыглаарга, чүгле тус черниң инженер шинчилелдерин чорударынче болгаш майык-төлевилелди аңаа быжыглаарынче акшаландырыышкын үнер.
Ынчангаш ол төлевилелди Тес-Хемниң Ак-Эрик суурнуң чаа школазын тударынга база ажыглаан, ам ону Мөңгүн-Тайганың Кызыл-Хаяга база ажыглаар.
Тываның Өөредилге яамызы ол төлевилелди кончуг эки болгаш тускай деп санап турар. Ында школаның өөренир класстарындан аңгыда, спорт болгаш аңгы-аңгы хемчеглер эрттирер сценалыг, көрүкчүлерге делгем зал база көрдүнген. Уруглар чемненир ниити чемненилге чери амгы үениң негелделеринге бүрүнү-биле дүгжүп турар. Эртем-билиг аайы-биле тускай кабинеттер база турар.
Кызыл-Хаяга чаа школа тудуунуң орнунда «Маңаа чаа школа турар» деп бижиктиг улуг дашты салган. Далай деңнелинден 2500 метр бедик черде турар, ырак-узак Кызыл-Хая суурнуң чаа школазын келир чылын ажыглалче киириптер деп планнап турар.
Школа тудар тендер садыглажыышкынны ойнап алган «Бастион» КХЭ бо хүнде тудуг девискээрин кажаалап алгаш, ооң таваан салыр оңгарны казып, суг хандырар кудукту база кылып дооскан.
Бо, 2023 чылда, ниитизи-биле Тывада 10 чаа школаны тудуп турар, оларның алдызы көдээ школалар болуп турары өөрүнчүг.
/ Тываның Өөредилге яамызының медээзи-биле.
"Шын" 2023 чылдың апрель 1 №23
#Шын #Тыва #Өөредилге #ШколаТудуу #МөңгүнТайга #КызылХая
