АК-ТУРУГДА ЧААРТЫЛГАЛАР

3 декабря 2021

29

2021 чылды Чаа-Хөл кожууннуң Ак-Туруг суурга чаартылгаларның чылы деп санап болур. Суурга чаа спорт залды туткан, Ак-Туруг ортумак школазын, Оюн Кара-кыс аттыг көдээ Культура бажыңын, суурнуң ортузу-биле агып баткан Кожай хемни кежилдир көвүрүгнү бо чылын септээн.

Школаның болгаш культура одааның эргилеп сандараан бажыңнарын септээр дугайында айтырыгны ак-туругжулар Өөредилге база Культура яамыларының, республиканың удуртукчуларының мурнунга каш чыл дургузунда тургузуп келгеннер. Акша чок деп чылдагаан-биле ол айтырыг шиитпирлеттинмейн турган. Ак-туругжуларның чаңгыс чер-чурттуу Владислав Ховалыг Тываның Баштыңының албан-дужаалынга ажылдай берген соонда, школа биле Культура бажыңын бо чылын септээн, чаа спорт залды туткан. Ынчангаш чаартылгаларны Ак-Туругнуң чону Владислав Ховалыгның ады-биле холбаштырып, республиканың удуртукчузунга өөрүп четтиргенин сагыш-сеткилиниң ханызындан илередип турарлар.

Чаа спорт залдың, Ак-Туруг ортумак школазының болгаш Оюн Кара-кыс аттыг Культура бажыңының септелге соонда байырлыг ажыдыышкыны декабрь 2-ниң хүнүнде байырлыг байдалга болган.

Владислав Ховалыг баштай школаның байырлалынга киришкен.

– Балгазынның школазы санчок эргилээн, аңаа оолдар, уруглар өөренир арга чок апарган. Ол школаны көрүп, канчаар септээрин сүмележип тургаш, 1963 чылда туттунган Ак-Туруг школазын база септээри чугула апарганын дыңнааш, чаңгыс чер-чурттугларымга ыяап-ла дузалаар деп шиитпирлээн мен – деп, байырлыг ажыдыышкын үезинде Тываның Баштыңы чугаалаан. – Школа чырык, чылыг апарган-дыр. Ол меңээ база дыка өөрүнчүг-дүр.

Септеп чаарткан школага улам кызымак өөренирин болгаш ажылдаарын өөреникчилерге, башкыларга ол чагаан.

Хүндүлүг аалчыга чараштыр даараан хөректээшти белекке сөңнеп, кедирип бергеннер.

– Тываны кезип сургакчылаарга, соок боор чорду. Чылыг хөректээшке чединген кижи моон соңгаар орукка доңмас боор мен – деп, Владислав Ховалыг хөглүг чугаалаан.

Школазының чаарттынганынга өөрүп турар өөреникчилер болгаш башкылар-биле кады республиканың удуртукчузу чурукка тырттырган.

Ак-Туругдан спортчу ат-сураа республикага эки билдингир хөй спортчулар үнген. Чижээлээрге, хостуг хүрешке спорт мастерлери Николай Монгуш, Олег Опуйлаа, бокска спорт мастери Виталий Бартына-Сады дээш өске-даа спортчулар боттарының үезинде Тываның ат-алдарын республикадан дашкаар маргылдааларга чедиишкинниг камгалап чорааннар. Амгы үеде база Ак-Туругнуң шыырак спортчулары бедик тиилелгелерни республика болгаш российжи деңнелге чедип турарлар. Чаа спорт залы суурда туттунганынга элээди назы-харлыг оолдар, уруглар, спортчу ат-сураа республикага билдингир апарган аныяктар дыка өөрүп турар.

– Ак-Туругга спорттуң янзы-бүрү хевирлери моон соңгаар улам сайзыраарынга, бистиң чаңгыс чер-чурттугларывыс чаа-чаа тиилелгелерни чедип алырынга бүзүрээр мен – деп, чаа спорт залының байырлыг ажыдыышкынынга Владислав Ховалыг демдеглээн.

Суурнуң чаартып септээн Культура бажыңы улам аян кирген. Ооң даштын болгаш иштин байырланчыг шинчи киир каастаан. Чон аңаа чыък долдур чыглып келген. Чаш болгаш элээди назынында кады ойнап, өөренип чорааны эш-өөрү, улуг назы-харлыг хоочуннар, чон-биле Владислав Ховалыг амыр-менди солчуп, школа болгаш культура одаан септээринге, чаа спорт залды тударынга идепкейлиг киржилгези дээш өөрүп четтиргенин илереткен.

Залда олурар эштериниң аттарын адап, оларның-биле ойнап, Чаа-Хөл хемниң соок суунга эштип, балыктап, каттап-тооруктап чораанын Владислав Ховалыг сактып чугаалаан.

Ак-Туруг сумунуң, Чаа-Хөл кожууннуң Тываның хөгжүлдезинге улуг үлүг-хуузун киирген кижилерни шаңнап мактаан. Тыва Арат Республиканың 100 чылының юбилейлиг медалын күш-ажылдың хоочуну Тамара Чылбааевна Чамыянга, хоочун башкы Борбак Моңгушевна Хөлчүкке, суурнуң Культура бажыңынга хөй чылдар дургузунда киномеханиктеп ажылдап чораан Назын-оол Санчыга дээш өскелерге-даа байырлыы-биле тывыскан.

Тыва Арат Республиканың 100 чылында Ак-Туруг суурга болган чаартылгаларның байырлалы Оюн Кара-кыс аттыг Культура бажыңының бот-тывынгыр артистериниң солун концерти-биле орай кежээ доозулган.