Бай-Тайгада национал төлевилелдерниң боттанылгазы
“Демография” национал төлевилел-биле Тээли суурда “Белек” аттыг уруглар садының ясли бөлүүнге хамааржыр 30 олуттуг немелде тудуу доозулган. Ооң байырлыг ажыдыышкыны октябрь 20-де болган. Аңаа кожууннуң даргалары, өөредилге адырының удуртукчулары, ада-иелер кээп киришкен.
Амгы үеде Бай-Тайга кожуунда ниитизи-биле 9 уруглар сады ажылдап турар. Сөөлгү 30 чылдарда кожуунга чаңгыс-даа чаа уруглар сады туттунмайн турган. Суурнуң чурттакчыларының четтикпейн манап турганы бо тудуг бир дугаары болуп турар.
Родион Донгак, Бай-Тайга кожууннуң өөредилге эргелелиниң начальниги:
– Кожуунувуста бо хүннерде 303 чаштар уруглар садынче кирер оочурда турар. Чаа тудуг немежирге, өөрүвес аргавыс чок. Чаштарга дээш туткан чаа оран-саваның тудуун Дмитрий Монгуштуң удуртуп турары “АТРИУМ” КХН хүлээникчи организация болгаш тус черниң тудугжулары кончуг дүрген болгаш эки шынарлыг кылдыр кылып доостулар. Тудугну бо чазын эгелээш, октябрь эгезинде, көрдүнген хуусаада дооскан.
Уругларны бо ясли бөлүүнче октябрь 18-тен тура хүлээп эгелээн бис. Чаа оран-саваның иштики, даштыкы дерилгелери, уругларның удуур-чыдар орун-дөжээ, арыгланыр, ойнаар, чемненир өрээлдериниң эт-севи, дериг-херекселдери шупту чаа, амгы үениң негелдезинге дүүштүр кылдынган. Ол ышкаш изиг-соок суглуг, чаагайжыды туттунганы чаштарга болгаш ооң ажылдакчыларынга кончуг эптиг байдалдарны тургузуп турар. Бо ясли бөлүүнде кадрлар айтырыы бүрүнү-биле четчеленген. Ында ажылдап турар башкылары болгаш ажылчыннары тускай конкурс ёзугаар шилилге эрткен улус-тур. Чаа оран-саваның база бир онзагайы, адаанда каъдында тускай залды база кылган. Аңаа “Уруглар садынга хүреш” төлевилелди сайзырадырынга база уругларны танцы-самга өөредиринге кончуг эптиг болуп турар. Бо хүннерде садтың девискээринде уруглар ойнаар шөлчүгештерде чедир кылыр ажылдарны доозар бис – деп, ол чугаалады.
Чараш, чаа оран-саваже уруг-дарыын киирген ада-иелерге ол хүн кончуг өөрүнчүг болганы билдингир. Тудуг эгелей бээрге, шупту демнежип алгаш, шыдаар шаанче тудугжуларга дузалажып, бок-сүрээзин аштажып турганын олар чугаалап турдулар.
Айюр Серен-Чимит, ада-ие:
– Бөгүн кожуунда улуг өөрүшкү. Тудуг кончуг дүрген доозулганынга өөрүп тур бис. Чаш ажы-төлдүң оран-савазынче улуг кичээнгей салып турар Тыва Чазакка өөрүп тур бис. Чаш ажы-төлүвүс мындыг чараш оран-савага кижизиттинип кээрге, чараш чүүлдү үнелеп билир кылдыр өзүп кээр. 30 олуттуг бо садик, хөй ада-иелерни өөртүп турар. Бодум 4 ажы-төлдүг мен. Бичиизи 2 харлыг. Ол кызым ам бээр кээп эгелээр. Садик дүрген ажылдазын дээш, ада-иелер шупту тудугга дузалажып турдувус. Бодум МТС “Бай-Тайга” МУБ-туң удуртукчузу болганымда, машина-техника херек апаар үеде, моон-даа соңгаар садикке күзелдиим-биле дузалажыр мен.
Чаа оран-савага чединген уруглар чыылганнарга чараш концертти бараалгадып, тудугжуларга, даргаларга четтиргенин илереткеннер.
Бо чаа туттунган уруглар сады Тээлиниң өске-даа уруглар албан черлери колдаан кудумчузунда турар. Ону кожууннуң чагыргазы өөренип көргеш, ол кудумчуда 2 километр 200 метр хемчээлдиг асфальт шывыын база чаткан. Оон аңгыда, чоокку 5 чылда Тээлиге болгаш Шуй, Бай-Тал суурларга чаа уруглар садтарының тудуу планнаттынып турар.
Карина МОНГУШ.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
#Бай_тайгакожуун #Демография #Националтөлевилел #Тыва #Тува #Шынсолун #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva
