Чылдың 365 хонуунда болган эки, багай чүүлдерни түңнээр үе келген. Амыдыралче тура-соруктуг кижи бүрүзү амы-хууда-даа, ажыл-агыйында-даа ажыл-херектерин чыл төнүп турда, ала-чайгаар санап, түңнеп, чедер-четпестерин шүгдүнүп, Чаа чылдың бүдүүзүнде чаа-чаа сорулгаларны салып эгелээр. Ол ышкаш албан черлериниң коллективтери база шак ындыг түңнелдерни кылыр.
Республиканың өөредилге адырында эртип турар 2020-2021 өөредилге чылында чаа болуушкуннар, чедиишкиннер, бурунгаар базымнар хөй болган.
«Амгы үениң школазы» федералдыг, «Өөредилге» национал, «500+» төлевилелдерге киришкеш, РФ-тиң Президентизи В.Путинниң Россияны өөредилгениң шынарының талазы-биле 10 эң шылгараңгай чурттарының санынче киирер дээн Айыткалының бир кезиин күүсеткен. 2021 чылда Тыва Республиканың Өөредилге яамызы «Адрестиг методиктиг сүмелер 500+» деп федералдыг төлевилелче кирген.
Башкыларның бүдүн чыл дургузунда кылган ажылының түңнелдерин уругларның күрүне шылгалдаларының демдектеринден билип ап болур бис. Эрткен өөредилге чылында күрүне шылгалдаларын 100 баллга чеди доозукчу бижээн. 100 хуу баллга шылгалда бижээн доозукчуларның аразында Кызылдың 15 дугаарлыг лицейиниң, Кызылдың Президентиниң кадет училищезиниң, Тыва Республиканың лицей-интернадының өөреникчилери бар.
2021 чыл чаа школалар тудуглары-биле байлак чыл болган деп болур. Найысылалдың Южный микрорайонунда 17 дугаарлыг чаа школа ажыттынган. Кызыл хоорайның солагай талакы дачаларында сентябрь 1-де Ооржак Лопсан-Кенден аттыг ортумак школаның ажыдыышкыны болган. Тус черниң чурттакчы чонунуң уруглары чаа чараш школаның эргинин Билиглер хүнүнде артап кирер аас-кежиктиг болган. «Өөредилге» национал төлевилелдиң ачызында школа туттунган дээрзин демдеглеп каары чугула. 825 олуттуг, 33 комплект класстыг чаа школа бо хүннерде ажылын шудургу чорудуп турар. Школа тудуглары мооң-биле кызыгаарланмаан. Кызыл хоорайның Бай-Хаак кудумчузунда болгаш Спутник микрорайонунда чаа школалар тудуу ажылын уламчылап турар.
Тывага «Өзүлдениң точказы» деп 25 өөредилге төптери көдээ суурларда болгаш хоорайларда ажыттынган. Тывада ниитизи-биле 87 ындыг төп бар. Ук төптерниң кол ажылы болза, физика, химия, биология эртемнерин уругларга ханы өөредири база уругларның кичээнгейин, сонуургалын ук эртемнерже оттурары.
Өөредилге яамызы «Демография» национал төлевилел-биле 1260 олуттуг 3 уруглар садтарын база немей тудуп турар. Чүгле күрүне садтары эвес, а хууда уруглар садтары база ук төлевилелче кирип турарын демдеглеп болур. Ол дээрге Кызыл хоорайда «Бэби-Бум» хууда уруглар сады немей 20 олут, Туран хоорайда «Карамелька» уруглар сады 30 олут, Чөөн-Хемчик кожууннуң Хайыракан суурда «Өлчей» уруглар сады 20 олут ажыдарынга херек дериг-херекселди ук төлевилел таварыштыр алган.
Чыл адакталып турда, өөредилге адырынга база бир онзагай өскерлиишкин болган. Ол дээрге алды хүн эвес, а неделяның беш хүнүнде өөренириниң дугайында. Чаа чылдан эгелеп школа бүрүзү кайы система-биле ажылдаарын боттары шилип, шиитпирлеп болур эргелиг.
Бо чылын Тыва дыл шуулганынга тыва дыл талазы-биле күрүне инспекторунга Национал школа хөгжүдер институттуң директору, философия эртемнериниң кандидады Сайзана Товууну томуйлаан.
Өөредилгениң шынарын бедидери-биле ТР-ниң Баштыңы В. Ховалыгның даалгазы-биле ТР-ниң Өөредилге яамызы башкыларның шалыңын бир катап өстүрүп, эде санаашкыннарны кылган. Неделяда 18 шактыг башкы 24,5 муң рубльдан эвээш эвес шалыңны алыр апарган.
Айдың ОНДАР белеткээн.
