Тывада Каа-Хем болгаш Чадаана уургайларындан хөмүр-даш тывыжын "Тываның даг-руда компаниязы" (ТДРК) чорудуп турар.
Бо чылдың сентябрь эгезинде Тыва Республиканың Чазаа "Тываның даг-руда компаниязының" чонга садып турар хөмүр-даш өртээн, мооң мурнунда турганындан оранчок бадыргаш, 1 тонна дээш 2220 рубль 10 көпеек кылдыр доктаадып тургускан турган. Ол дугайында "Шын" солунга (сентябрь 4-те үнген 66 дугаар үндүрүлгеде) тодаргайы-биле бижип турган.
ТДРК-ның удуртулгазы чазактың ол шиитпири езугаар чонга хөмүрнү чаа, чиигеткен өртек-биле садып эгелээн турган-даа болза, ооң-биле чөп-шээрешпейн чазактың чонга хөмүр өртээн бадырган шиитпирин күш чок болдурар дээш судче билдириишкин киирген бооп турар.
Ынчалдыр чазактың ол доктаалын ТР-ниң Дээди суду 2021 чылдың октябрь 14-те хүлээп алган шиитпири-биле күш чок болдурган деп турар.
ТР-ниң Дээди судунуң ол шиитпири "Шын" солуннуң редакциязында чок болганы-биле, ТДРК-ның чонга садар хөмүр өртээн бадырган чазак док-таалын кандыг чылдагаан-биле азы чүү дээш ТР-ниң Дээди суду күш чок болдурганыл деп чүве ам бо хүнде билдинмес бооп турар.
ТДРК-ның удуртулгазы чонга садар хөмүр өртээн чазак шын эвес са-наашкыннар кылгаш бадырган бе азы хөмүр өртээн бадырганының дугайында доктаалды хүлээп ап тура шиитпир хүлээп алыр чурумун үрээн бе (процедуралыг айтырыг) деп чүве ам бо хүнде база "Шын" солуннуң редакциязынга билдинмес.
Ол дугайы келир неделяда, октябрь 20-де, тодаргайы-биле билдине бээр ужурлуг. Ол хүн ТДРК-ның удуртулгазы Каа-Хем хөмүр-даш уургайынче бөлүк журналистерни чалаан. Оларның аразынга "Шын" солуннуң төлээзи албан турар болгаш оон чоруткан репортажты солунга чырыдар.
Кандыг-даа суд шиитпири ону хүлээп алган соонда дораан күштүг бол-бас. Өске тала ооң-биле чөпшээрешпейн, судтуң дараазында чадазынга маргыжып, суд шиитпирин күш чок болдурарын азы өскертирин чедип алыр эргелиг.
Хоойлу-дүрүм езугаар ындыг чурум турбуже, ТДРК-ның удуртулгазы ТР-ниң Дээди судунуң октябрь 14-те хүлээп алган шиитпиринге үндезилеп, октябрь 16-дан эгелеп компания чонга садар хөмүр өртээ тонна дээш 2696 рубль 40 көпеек деп чарлапкаш, ол өртек-биле хөмүрнү садып эгелээн. Ол чарлалда 2696 рубль 40 көпеек деп өртекти 2020 чылдың декабрь 16-да ТР-ниң Чазааның 639 дугаарлыг доктаалы-биле бадылаан деп ТДРК-ның чарлалында бижээн.
Ынчап кээрге, ТДРК-ның удуртулгазы чонга садар хөмүр өртээн Тываның чазаа тургузар деп чөпшээрешкен бооп турар. Ол айтырыг чонга садар хөмүр өртээн кым тургузар эргелигил деп айтырыгга, ажыы-биле чугаалаарга чонга хөмүр өртээ дээш "демиселге" эң чугула.
ТДРК-ның удуртулгазы чонга садар хөмүр өртээн эрткен чылын чазактың тургускан өртээнге чөпшээрежип, аңаа дүүштүр тонна дээш 2696 рубль 40 көпеек деп чарлаан болганда, ТР-ниң амгы Чазаа ол өртекти сентябрь эгезинде-ле эде көргенин бадыткап, октябрь 16-да ТДРК-ның чонга садар хөмүр өртээн тонна дээш 2220 рубль 10 көпеек деп база катап тургускан.
Чонга садар хөмүр өртээн тонна дээш 2220 рубль 10 көпеекке база катап тургускан чазак доктаалын дыштаныр хүнде - субботада хүлээп алганын барымдаалааш, ТДРК-ның удуртулгазы ол өртекче ажыл хүнүн-де, понедельниктен эгелеп эглип кээр диген деп ТР-ниң одалга болгаш энергетика сайыдының оралакчызы Денис Хангай социал четкилер таварыштыр чонга дыңнаткан.
ТР-ниң Чазааның даргазының бирги оралакчызының хүлээлгезин күүседип турар Александр Брокерт биле Тарифтер албанының даргазының хүлээлгезин күүседип турар Эдуард Куулар чазактың тургускан өртээ шын, барымдаалыг деп бадыткааннар.
Тыва Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыг ТДРК бодунуң эрге-ажыы дээш туржуп турарын билип, а ооң артында 300 ажыг муң чурттакчы чон барын сагындырып, оларның эрге-ажыын төнчүзүнге чедир камгааларын дыңнаткан.
https://vk.com/shyn31081925?z=video-34709566_456239360%2F59ff8b82e77ab2462a%2Fpl_wall_-201111625
