Тывада кайгамчык чараш черлер хөй. Оларның бирээзи Тес-Хем кожууннуң Шуурмак суурунуң чоогунда Куран арбаны. Бо чараш оранда 95 кижи чурттап турар. Оларның хөй кезии хүндүлүг дыштанылгада хоочуннар. Куранчыларның өреге бүрүзү мал-маганныг. Сөөлгү үелерде чүгле улуг назылыглар эвес, а хөй ажы-төлдүг аныяк өг-бүлелер база арбанда чурттап турар апарган.
Куранчылар амгы үениң чаа технологияларлыг сайзыраңгай үезинде интернет четкизи, харылзаа чок чурттап турган. Чайын ТР-ниң Баштыңының албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыг ажыл-агыйжы сургакчылаашкын үезинде Куран арбанын база кичээнгейге алган. Тус черниң чурттакчы чонунуң интернет харылзаа чок чурттап турарын көргеш, ТР-ниң Информатизация болгаш харылзаа яамызынга ук арбанга дарый интернет четкизин киирер даалганы берген.
Эрткен дыштаныр хонуктарда Куранның ажыл-ишчи чурттакчы чону-биле аралажып четтивис. Дарганың даалгазын ТР-ниң Информатизация болгаш харылзаа яамызы чогуур деңнелде долузу-биле күүседип, «Тывахарылзааинформ» акционерлиг ниитилелге чагыгны кииргеш, интернет четкизин кылдырган болду.
Тес-Хем кожууннуң чагырга даргазының хүлээлгезин күүседип турар Чингис Тогаачы:
- Каш чылдар дургузунда бо айтырыгны кожуун-даа, Чазак-даа деңнелинге көдүрүп турган-даа болза, шиитпирлеттинмейн турган. Амгы үеде ТР-ниң албан-хүлээлгезин түр үеде күүседип турар Владислав Ховалыгның ачызында, ук айтырыг бир ай дургузунда шиитпирлеттине берди. Ол дээш даргавыска өөрүп четтиргенивисти илередип тур бис.
«Тывахарылзааинформ» акционерлиг ниитилелдиң килдис эргелекчизи Виктор Панасюра-биле чугаалаштывыс:
- Арбанның төвүнде, культура одаанда, халас интернет харылзаазын чагыг езугаар киирдивис. Клувун долгандыр 100 метр хире черге интернет харылзаазы бар. Культура одаанга келгеш, Wi-Fi четкизинге коштунуп алгаш, Вайбер, Ватсап, Телеграм, Вконтакте дээн ышкаш социал четкилер таварыштыр ажы-төлү-биле хоочуннар харылзажып болур апарган.
«Ажы-төлүвүстү өөренип, эртем-билиг чедип алзын дээш, чүгле Кызыл хоорай болгаш Самагалдайже эвес, а Саян ажыр улуг хоорайларже безин чорудуп турар бис. Оларның-биле харылзажып, акша-көпеек-даа чорудуп бериксээрге, харылзаа чок, дыка багай турдувус. Тыва Чазакка, кожуун даргаларынга бистиң дилээвиске харыылап, интернет четкизин киирип бергени дээш, өөрүп четтирип тур бис» - деп, арбанның фельдшери, хоочун Анчымаа Сандыкчап өөрүп четтиргенин илеретти.
Делегей четкизинден медээлер көрбейн турган куранчылар ам-на бөмбүрзекте чүү болуп турарын билип ап, ажы-төлү, уйнуктары-биле интернет таварыштыр харылзажып болур апарган.
Айдың ОНДАР.
#ТР_ниңинформатизацияболгашхарылзааяамызы #Тывахарылзааинформ #Тес_хемкожуун #Тыва #Тува #Тувамедиагрупп #Тывадыл #Тывамедээ #Tuva #Shyntuva
