2022 чылдың кышкы Олимпий оюннары февраль 4-те Пекинге ажыттынган. Хамчыктыг аарыг коронавирус бүгү делегейде кежээлеп турза-даа, Олимпиаданың организаторлары болгаш Бүгү-делегейниң олимпий комитеди спорттуң улуг байырлалын эрттирер дээш, бүгү хемчеглерни алганнар.
Кыдатта эгелээн амгы Олимпиада төөгү аайы-биле 24 дугаар кышкы Олимпиада болур. Аңаа спорттуң 7 кышкы хевиринге 109 комплект олимпий медальдары дээш чидиг демисел болуп эртер. Чаңчыл болган хөккей, хаактыг чарыштардан эгелээш, чоокта чаа тыптып келген сноуборд, кёрлинг дээн ышкаш кышкы спорттуң чаа хевирлеринге олимпийжилер күжүн шенежирлер.
Пекинде 3 Олимпий суурларында 91 чурттардан келген 4 муң ажыг спортчулар, тренерлер, эмчилер, албан ёзулуг делегациялар кежигүннери, журналистер доктаап, чурттай бергеннер. Олар аңаа 17 хонук иштинде олимпий медальдары дээш демисел болуп турда, чурттаарлар.
4 чылда чаңгыс катап болур кышкы Олимпиаданың маргылдааларын 3 кезекке чарып каанындан, спортчуларга болгаш көрүкчүлерге кызыгаарлаашкыннар бар-даа болза, организаторлар болгаш Бүгү-делегейниң олимпий комитединиң удуртукчуларындан эгелээш, спортчуларга, оларның тренерлеринге чедир кижи бүрүзүнүң тура-соруу бедик болуп турар.
Россияның олимпий комитединиң чыынды командазынче 212 спортчу (119 эр болгаш 98 херээжен) кирип турар. Олар кышкы спорттуң 7 хевириниң маргылдааларынга киржирлер. Россияның олимпий комитединиң президентизи Станислав Поздняков кышкы Олимпиада–2022 бетинде-ле бистиң спортчуларывыс аңаа 30 хире медальдарны чаалап алырын планнап турар деп дыңнаткан.
Бистиң спортчуларывыс чаңчыл болган российжи хевирлерге – фигурлуг чуңгулаашкынга, хаактыг чарышка, биатлонга, хөккейге эң хөй болгаш бедик көргүзүглерни чедип алыр дээрзинге, бүзүрел улуг. Ынчалза-даа сөөлгү чылдарда российжи спортчулар конькилиг чарыштарга, скелетонга, шанак спортунга, фристайлга база шаңналдыг черлерже кирип турар апарганнар.
Норвегияның, Американың Каттышкан Штаттарының, Германияның, Канаданың, Швецияның болгаш Финляндияның спортчулары Россияның олимпийжилериниң чаңчыл болган кол удурланыкчылары болур. Оларның аразынче Олимпиаданың организаторлары – Кыдаттың командазы база кирер дээрзи чугаажок. Сөөлгү чылдарда спорттуң кышкы хевирлери бүгү делегейде сайзырап, олимпий медальдарын Испанияның, Австралияның, Чаа Зеландияның болгаш Лихтенштейнниң спортчулары безин чаалап ап турар апарган.
Кышкы Олимпий оюннары – чүгле ооң киржикчилери – спортчуларга эвес, аарыкчыларга база улуг байырлал! Олар Пекинден спортчу теледамчыдылгаларны «Россия-1» болгаш «Смотрим» телеканалдар таварыштыр көрүп болурлар.
📢Тываның спортчулары хоомай эвес
Тываның аарыкчылары кышкы Олимпиада – 2022-де киржип турар российжи олимпийжилер дээш идепкейлиг «аарыыры» чугаажок.
Тывага спорттуң кышкы хевирлери дыка сайзыраан үелер база турган. Чижээ, биатлонга ССРЭ-ниң спорт мастерлери Сергей Бабкин (Кызыл), Чуруто алышкылар (Улуг-Хемниң, Торгалыг), Олег Саяты (Таңды) Сибирь болгаш Ыраккы Чөөн чүкке үргүлчү тиилеп-даа, шаңналдыг черлерни-даа доктаамал ап чорааннар.
Шайбалыг хөккейге Тыва АССР-ниң школачыларының чыынды командазы 1978 чылда ССРЭ-ниң элээди оолдар аразынга чемпионадының финал оюннарынга киржип турган. Бут бөмбүүнге болгаш хөккейге ынчан хып дээн аныяк тренер Алексей Аракчааның кижизиттирикчилери Володя Ширшин, Рубен Сагаачев, Вячеслав Сүге-Маадыр, Дандар Ооржак («аъдының бажы эрте хоя берген»), Юра Чымба суглар эштери-биле Приморск крайның Арсеньев хоорайга чедиишкинниг киришкени Тывага спорттуң кышкы хевирлериниң төөгүзүнче кирген.
Кызылдың 2 дугаар школазының чанынга, ажык дээр адаанга куткан дошка тренировкалап турган шайбалыг хөккейге Тываның школачылар командазының тренер башкызы Алексей Ахмедович Аракчаа амгы үеде Кызылда чай-кыш дивес ажылдаар, дээвиир адаанда 2 чуңгу ("Сүбедей" спорт комплекизинде болгаш Кызылдың Президент кадет училищезинде) барын ак сеткил-биле адааргап чугаалаар…
Шайбалыг хөккейге бөгүнгү тренер башкылар болгаш оларның кижизиттирикчилери алызы барып Сибирь деңнелинден эгелээш, чоорту Россия болгаш делегей чергезинче үнүп кээр деп идегээр апаар.
Ам Пекинге болур кышкы Олимпиада Тывага спорттуң кышкы хевирлерин сайзырадырынга улуг идиг бээр ужурлуг.
Тывада спорттуң өске хевирлеринге деңнээрге, хостуг хүрешче дыка улуг кичээнгейни салып турар-даа болза, Кыдатка болур кышкы Олимпиада бетинде Красноярск хоорайга болган хостуг хүрешке Иван Ярыгин аттыг Гран-при турниринге тыва мөгелер чаңгыс-даа шаңналдыг чер албайн барганы дыка хомуданчыг болган. Эъди изээнинден маргылдаага киришпейн барган Начын Монгуш биле кемдээшкин уржуундан хевисче үнмээн Начын Кууларга улуг идегел турган-даа болза, шаңналдыг чер алыр күзеливис ынчаар бүтпейн барган…
Мөгелерге көөрге, Тываның ча адыкчылары Кыдатка Олимпиада бетинде «аарыкчыларын» өөрткеннер. Тываның чыынды командазы чоокта чаа болуп эрткен Россия чемпионадынга мөңгүн медальды чаалап алган.
«ЦСКА – Тыва» спорт-школазының ча адарынга тренер башкызы Евгений Ондар Тываның ча адарынга чыынды командазының улуг чедиишкининиң дугайында чоргаарал-биле дыңнаткан.
Пекинге кышкы Олимпиадага Россияның командазы хөй катап шаңналдыг черже кирерин Евгений Ондар күзээн.
Россияның командазы бо Олимпиадага база ыдык ыры, национал тугу чок киржир-даа болза, Россияның Олимпий комитединиң (ROC) тугунуң адаанда Россияның олимпийжилери киржип турар деп кым-даа билир.
Сөөлгү чылдарда Тывада спорттуң кышкы хевирлерин сайзырадырынга таарымчалыг материал-техниктиг баазаны тургускан. Ол дээрге үстүнде адааным бүдүн чыл дургузунда дээвиир адаанга ажылдаар «Сүбедейде» болгаш КПКУ-да катоктар-дыр. Ында шайбалыг хөккейни болгаш фигурлуг чуңгулаашкынны чаш ажы-төлге өөредип турар. Чоокта чаа «Тайга» станциязында база-ла Тайга аттыг дагдан хаактаар турисчи комплексти ажыткан. Хаактыг дагдан бадар трассаның узуну 750 метр. Чаш ажы-төл чуңгулаар тюбинг база ажылдап турар.
Тываның хөгжүмчүлери безин коньки кырынга туруп, конькилевишаан, уран талантызын улуг хоорай Москва чедир көргүзүп турда, Тывага спорттуң кышкы хевирлери черле сайзыраар ужурлуг.
Аңаа ам бо хүннерде Кыдаттың найысылалы Пекин хоорайда болуп турар кышкы Олимпиада улуг идигни бээри чугаажок.
Пекин, тывалап Бээжин хоорай олимпий шимчээшкининиң төөгүзүнде бир дугаар чайгы болгаш кышкы Олимпиадаларны хүлээп алган хоорай бооп төөгүже база кирер.
Кажан-бир шагда тыва спортчулар:
«Бээжинге барган-на мен, шуу!
Биатлонга киришкен мен, шуу!
Кыдат чуртту кирген-не мен, шуу!
Хаактааштың келген-не мен, шуу!» деп ырлап чанып орар үелер база кээр-ле болзунам!
Мерген КЫРГЫС.
