Афганистан талазы-биле “Москва формадының” үшкү хуралы Москвага болуп эрткен. Аңаа Таджикистанның, Иранның, Казахстанның, Киргизияның, Кыдаттың, Пакистанның дээш ниитизи-биле 10 күрүнениң делегациялары киришкен.
“Москва формадының” ол хуралынга Талибанның (Россияда хоруглуг террорисчи организацияның) төлээлери база келген. Афганистанның чаа чазааның даргазының оралакчызы Абдул Салам Ханафи оларны баштап чораан.
Ол хуралга Россия Федерациязының даштыкы херектер сайыды Сергей Лавров база киришкен. Кижиниң эрге-ажыының эргелерин хүлээп көөр болгаш сагыырының талазы-биле чугаалажыышкыннар Афганистанның чаа чазааның кежигүннери талибтер биле Лавровтуң аразынга болган, чүге дээрге чаа афган чазакты делегей ниитилели хүлээп көөрүнүң кол негелдези ол.
Афганистанның девискээрин ооң-биле кожа-хелбээ күрүнелерге болгаш өске-даа чурттарга удур дайынчы хөделиишкиннерни үнер чери болдурбазының дугайында шыңгыы чугааны Россияның даштыкы херектер сайыды чоруткан.
“Москва формадының” үшкү хуралын ажыдып тура: "Кайы-даа күрүнеге кижиниң эрге-ажыының эргелерин хүндүлээри, оларны херек кырында сагыыры чөптүг эрге-чагырганы тургузарының кол байдалы. Ооң дугайында Талибанның төлээлери-биле бо хуралдың мурнунда ужуражыышкыннарга кончуг шыңгыы болгаш ажыы-биле чугаалаштывыс" – деп, Сергей Лавров демдеглээн.
Үзүктел чок дайынчы хөделиишкиннерниң уржуунда чурттакчы чону гуманитарлыг айыыл-халапка таваржыр чыгыы апарган Афганистанга делегейниң чурттары саң-хөө болгаш экономиктиг дузаны көргүзер ужурлуг дээрзин база Лавров айыткан. Россия афган чонга гуманитарлыг дузаны көргүзүп келгенин болгаш чоокку үеде база аъш-чем, идик-хеп дээш хүн бүрүнүң амыдырал-чуртталгазынга чугула херек улуг хемчээлдиг дузаны чорударын РФ-тиң даштыкы херектер сайыды дыңнаткан.
Афганистанга тускай эртем-билиглиг специалистер чугула херегин Сергей Лавров демдеглээш, аныяк афганчыларның өөредилгезин Россияга уламчылаарын болгаш чаа студентилерни чурттуң өөредилге черлеринге хүлээп алырын чугаалаан.
Афганистанның чаа чазаан делегей ниитилели хүлээп көөрүнүң негелделерин күүседир дээш ап чорудуп турар хемчеглер дугайында Афганистанның Ислам Эмирадының чазааның даргазының оралакчызы Абдул Салам Ханафи чугаалап тура, олар барык шуптузу күүсеттинген деп дыңнаткан...
📢“СОҢГУ АГЫМ – 2”
Европа чөвүлелиниң чурттарында газ өртээниң аартааны-биле холбаштыр Россияның кол киржилгези-биле боттандырып чорудуп турар “Соңгу агым – 2” төлевилелге сонуургал улам чидигленген.
Германия дээш Европаның чамдык чурттары “Соңгу агым – 2”-ни одаар чүүл айтырыын шиитпирлээриниң аргазы кылдыр көрүп турда, өскелери бо төлевилелден ондаксынып, оларның Россиядан хамаарылгалыг чоруун улам күштелдире бээринден сестип турарлар.
“Соңгу агым – 2”-ни Европа чөвүлелиниң кежигүннери күрүнелер-биле демиселдиң чепсээ кылдыр Россия ажыглап болур деп чугааларга хамаарыштыр Российжи энергетика неделязының үезинде, октябрь 13-те, Президент Владимир Путин: “Ол дээрге поличидип каан шуугаазын-дыр, “Соок дайынның” эң-не дүшкүүрлүг үелеринде безин Европага Россия газты доктаамал берип, дугуржулгаларда көрдүнген бодунуң хүлээлгелерин долузу-биле күүседип турган” – деп чугаалаан.
Президент Путинниң ындыг бүзүрелдиг медеглели, Европа чурттары ажыглап турганы газтың хөй кезиин Россиядан садып ап келгени безин, Европа чөвүлелиниң кежигүннери күрүнелерниң удуртукчуларын оожургатпаан. Чижээлээрге, Данияның Европа парламентизинде депутады Мортен Петерсон: “Россиядан хамааржыр чоруувустан адырлыр ужурлуг бис” – деп чугаалаан.
“Соңгу агым – 2”-ниң боттарынга ажык-дүжүүн билип, алызындан-на ону кедилиг деп санап турар чурттар база Европа чөвүлелинде бар. “Соңгу агым – 2”-ни ажыглалга киирери чүгле үениң айтырыы-дыр” – деп, Европа чөвүлелиниң чурттар аразының харылзааларының талазы-биле эртем ажылдакчызы Густа Грессель демдеглээн.
“Соңгу агым – 2” күрүнелер аразында экономиктиг болгаш политиктиг харылзааларга салдарлыг болуру чугаажок. Американың Каттышкан Штаттары Европага бодунуң газын хөйнү садар дээш, российжи “Соңгу агым – 2” төлевилелге удур.
Европаның экономика талазы-биле эң күштүг күрүнелериниң бирээзи, “Соңгу агым – 2”-ниң талалакчызы Германияга бо төлевилел – ажыл-агыйжы болгаш садыглаашкын харылзаазы.
Сөөлгү үеде газ өртээ Европада хүнден хүнче өзүп турар. Ону “Соңгу агым – 2”-биле дамчыдар российжи газ чиигедип болур, бо төлевилелди ажыглалга киирерин хереглекчилер база негей берген. Ол негелделерни күүсетпес болза, ооң уржуктары Европа чөвүлелиниң кежигүннери күрүнелерниң удуртукчуларынга дээп болурун олар боттары база эскерип турарлар. Ынчангаш эрте-даа азы орай-даа бол, олар “Соңгу агым – 2”-ни ажыглаарынга чөпшээрежир үе келир.
Европа чөвүлелиниң кежигүннери күрүнелер газты “Соңгу агым – 2”-биле дамчыдарын дилээр болза, Россия оларга газты хөйнү бээринге кезээде беленин Президент Путин илереткен.
📢КАМГАЛАЛ ХЕМЧЕГЛЕРИ
Российжи-белорус стратегтиг дайынчы шериг өөредилгелери Россияның – 9, Белоруссияның 5 полигоннарынга сентябрь айда болуп эрткен.
Кожа-хелбээ, эп-найыралдыг чурттарның чепсектиг күштериниң улуг хемчээлдиг шериг өөредилгелери НАТО (Соңгу атлантика эвилелиниң) күрүнелериниң, оларның аразында Россия болгаш Белоруссия-биле кызыгаарлашкак чурттар Польшаның, Латвияның дээш өскелерниң-даа дүвүрелин доюлдурган.
НАТО күрүнелериниң Вильнюс хоорайга болуп эрткен “Айыыл чок чорук – 2021” конференциязынга Польшаның президентизи Дуда: “Польша биле Латвияның кызыгаарларының чоогунга российжи-белорус улуг хемчээлдиг шериг өөредилгелерин эрттиргени шериг чөңгээзи-дир” – деп, Россия болгаш Белоруссияны буруудаткан.
НАТО күрүнелериниң шериг күштериниң хөделиишкиннери Россияга ажык чөңгээ хевирлиг апарганын РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Шойгу демдеглеп, российжи-белорус шериг өөредилгелери ол чөңгээлерни чавырылдырар талазы-биле хемчеглер-дир деп медеглээн.
📢КОРАБЛЬДЕРНИ ВУЛКАН КӨДҮРГЕН
Японияның ондаан девискээринде Огасавара архипелагында Сурибати вулкан сөөлгү чылдарда улам-на күштүг шимчеп чыдар апарган. Ынчангаш Иводзима ортулук чоорту көдүрлүп эгелээн. Ооң чылдагаанындан Американың Каттышкан Штаттары биле Японияның аразынга 1945 чылда дайынның үезинде үрей аттыргаш, бо ортулук чанынга далайже дүшкен шериг корабльдер база көдүрлүп келген. Оларның чуруктарын япон телевидение көргүскен.
Иводзима ортулукта доктаамал чурттап турар чон чок, Японияның чепсектиг күштериниң шериг баазазы бар.
Японияның девискээринде амгы үеде хөделип чыдар 110 вулканның аразындан Сурибати эң айыылдыг бооп болур. Вулканнар шинчилээр япон институттуң директору Сетсуя Наката бо вулкан частырының айыылы бар деп дыңнаткан.
(Россияның информация агентилелдериниң ажык медээлеринден).
Шаңгыр-оол МОҢГУШ белеткээн.
