СОҢГУЛДАНЫҢ ХАЙГААРАЛЫ КҮШТҮГ

17 сентября 2021

27

Россия Федерациязының Федералдыг Хуралының Күрүне Думазының ээлчеглиг чыыжының соңгулдалары бо удаада Тыва Республиканың Баштыңының соңгулдазы-биле дакпырлажы берген.

Тыва Республиканың чамдык кожууннарының, хоорайларының болгаш сумуларының Төлээлекчилер хуралдарының депутаттарының соңгулдалары база-ла үстүнде федералдыг болгаш республика чергелиг соңгулдалар-биле катай эртип турар.

Бөгүн, сентябрь 17-де, соңгулданың баштайгы хүнүнде Кызылда чурттап турарым адрезим езугаар хоорайның 1 дугаар школазында, 14 дугаар «Чүлдүм» соңгулда участогунга хамыкты мурнаан бир дугаар соңгукчу болур дээш, халып чеде бергеш, кармактарым үжээн, паспортумну каапкан болдум. Ынчангаш дедир чанып, кээп турумда, чартык шак иштинде ол участокка элээн улус соңгуп каапкан болду.

Соңгулда участогунга кирип келгеш, баштай-ла эскерген чүвем — соңгулдаларда киржип турар партияларның болгаш кандидаттарның мурнундан хайгааракчылар 7-8 хире кижи болду.

«Шын» солуннуң тускай аккредитациялыг корреспондентизи кижи мен, силерни тырттырып ап болур бе?» — деп, олардан айтырарымга, кыдыында олурган тыва аныяк уруг: «Мени тырттырарын хоруп тур мен» — дээш-ле шыжыгып баарга, «Бо дээрге хөй-ниитиниң политиктиг болуушкуну эртип турар чер-дир. Мен массалыг информация чепсектериниң тускай бүрүткеткен төлээзи болганымда, силерни мен айтырбайн-даа тырттырып ап болур мен» — деп тайылбырлап бердим. Сөөлүнде билип алганым — мээң-биле маргыжып чыткан хайгааракчы, аажок аастыг-дылдыг соңгулда агитациязы чоруткан кандидаттың төлээзи болду. Кандидат кандыг-дыр, хайгааракчызы база ындыг болур чүве-дир деп түңнедим.

Соңгааным Кызыл хоорайның 14 дугаар соңгулда участогунда хамчыктыг аарыг ковид-19-ка удур хемчеглерни алган болду. Соңгулда комиссиязының кежигүннери шупту маскаларын кеткен, келген чон-биле аразында социал хемчээлди сагыыр кылдыр олурар столдарын безин ийи дакпыр кылдыр салган. Келген соңгукчунуң паспортун комиссия кежигүнү холга албас, ону соңгукчу боду ажыткаш көргүзерге, ооң дугаарын журналче киир бижип алгаш, соңгуур бюллетеньнерни бээр. Маска, хол-хаптары, бижиир ручка суккан пакет база бээр болду. Ручканы көөрүмге, анаа-ла бөдүүн садыгдан саткан ручка. «Будуу чиде бээр ручкалар салып каан боор, оон комиссия кежигүннери күзээн кандидадының дужунга демдээн салып каар» деп база-ла интернетте хоп чугаалар үндезин чок деп бүзүредим.

Соңгукчу хүлээлгем күүседип, бадылап каапкаш, участок соңгулда комиссиязының даргазы Айлана Чамыяндан «Бөгүн, даарта соңгаан бюллетеньнерни канчаарыл? Интернетте оларны дүне солуп кааптар деп каразып бижип турары барымдаалыг бе?» — деп айтырарымга, комиссия даргазы ол дугайында тодаргай харыылап берди.

Айлана Калан-ооловнаның тайылбырлааны-биле алырга бөгүн соңгаан бюллетеньнерни соңгуур шагы төнерге, комиссия кежигүннери соңгулда урназындан ужулгаш, тускай сейф-пакет хаптарже суп шыгжаар болду. Ол сейф-пакеттиң бирээзин эккеп көргүстү. Ону ажыткаш, ынаар соңгаан бюллетеньнерни суккаш, хаап каарга, оон бюллетеньнер уштуру болдунмас. Ол хаптарның даштынга комиссия кежигүннериниң аттарын база салыр. Оон ол сейф-пакет хаптарны демир сейфче база суп каар. А ол сейф дүн-хүн дивес видеокамера хайгааралында турар болду. Дүне када соңгулда участогунга комиссия кежигүннери элчип-селчип тургаш, шагдаалар-биле кады хонар болдулар.

Ынчап кээрге, 3 хонук иштинде бадылаашкын үезинде, дүнелерде соңгуп каапкан бюллетеньнерни солуп кааптар деп каразыг база үндезин чок болуп турар.

Кызыл хоорайның 1 дугаар школазында соңгулдалар корум-чурум үрээшкини чок, соңгукчуларның бедик идепкейи-биле эртип турар-дыр.