Мугур бир чыл бурунгаар, 2020 чылдың ноябрь 19-та, РФ-тиң алдарлыг артизи, Тываның улустуң артизи, В.Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрының кол режиссеру Алексей Кара-оолович Ооржактың чырык өртемчейден чарлып чорутканы, тыва культурага улуг чидириг болган. Чүгле Тывада эвес, а Россия болгаш Бүгү-делегей чергелиг режиссернуң чырык адынга тураскааткан хемчеглерни “Көк дээрниң оглу” деп шии-биле эгелээр дээн театрның удуртулгазының ханы уткалыг бодалын, көрүкчүлер бедии-биле үнелеп көрген.
Ноябрь 18-те, шии эгелээр бетинде, театрның директору РФ-тиң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, Тываның улустуң чурукчузу Начын Шалыкка баштаткан театрның режиссёрлары ТР-ниң уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы Альберт Хомушку, ТР-ниң алдарлыг артистери Орлан Монгуш болгаш кол режиссёр Сайдаш Монгуш чон мурнунче үнүп келгеш, мөгейиг ёзулалын кылганнар.
Ооң мурнуу чарыында театрның кол режиссёру, ТР-ниң алдарлыг артизи Сайдаш Монгуш чон-биле амыр-менди солчуп, эш-өөрүнүң мурнундан дараазында чүүлдү чугаалаан:
– Кежээкиниң чолдуг мендизи-биле, эргим, хүндүткелдиг көрүкчүлеривис! Силер бүгүдеге бистиң театрывыска аалдап чедип келгениңер дээш Виктор Көк-оол аттыг театрның бүгү ажылдакчыларының мурнундан улуу-биле өөрүп четтиргенивисти илередип тур бис. Чеже-даа хамчык аарыы дээш кызагдалдар, кызыгаарлаашкыннар чоруп турар болза, ынак көрүкчүлеривис бисти кажанда-даа кагбас дээрзин бадыткап чор силер. Ол биске дыка өөрүнчүг. Бисти четтикпейн манап чоруур көрүкчүлеривис бар деп билиптеривиске-ле, биске чалгыннар тыптып келир-дир. Ол чалгыннар дээрге бистиң төрээн чер-чуртувус болгаш бистиң чонувус-тур. Силер-дир силер, хүндүлүг көрүкчүлеривис. Бис ону дыка эки билип турар бис. Ол дээш эвээш көрүкчүлерге-даа бүдүн зал долдур көрүкчүлерге дег бүгү-ле сагыш-сеткиливис ханызындан ойнап чор бис. Ойнап чораан бис, ойнап турар бис, шак-ла ынчаар ам-даа силерниң мурнуңарга ойнаар бис.
Бо хүн бистиң мындыг бөлүк болуп алгаш үнүп келген ужурувус болза, театрывыстың хөй чылдарда кол режиссеру болуп ажылдап чораан, алдар-ады бүгү делегейде диңмирээн, кайгамчыктыг уран талантылыг режиссер, Тываның улустуң артизи, Россияның алдарлыг артизи, Моолдуң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, бир чыл бурунгаар бистен чарлып чорупкан Ооржак Алексей Кара-ооловичиниң чырык адынга тураскаадып, мөгейиг кылыры-биле үнүп келдивис. Артистер болгаш цехтер ажылдакчылары шупту шииге белеткенип турар болганындан шупту үнүп келири болдунмады. Ынчалза-даа олар боттарының оюн-көргүзүү-биле база-ла шак-ла ындыг мөгейигни кылырлар
Алексей Ооржак театрда ажылдап чоруур артистерниң болгаш ооң шиилерин көрген кижи бүрүзүнүң чүректеринге ханы исти арттырып чоруур. Ооң тургузуп болгаш бодап каан шиилери бо театрга болуп турар болза, ооң ады кезээде дириг дээрзинге бүзүрээр бис. Ол кайнаар-даа ырап чоруваан. Чүгле дыка бедик октаргайдан бисче көрүп алган, бистиң канчаар ойнап, кандыг шиилер салып турарывысты, канчаар ажылдап чоруурувусту карактап көрүп чоруур.
Алексей Кара-оолович бистиң театрның төөгүзүнде балалбас исти арттырып каан. Бистиң театрның янзы-бүрү делегей болгаш Россия чергелиг фестивальдарга тиилелгелеривис ооң ады-биле холбашкан. Бистер Алексей Ооржактың тургузуп кааны театрның эң-не эге төөгүзүнүң дугайында “Көк дээрниң оглу” , “Кайда сен, ачай?” деп шиилери-биле билдингир режиссерувустуң чырык адын сактып, аңаа мөгейиишкинниң ёзулалын кылып, чүректе арткан сактыышкыннар кежээлерин эрттирип турарывыс бо.
Келир 2022 чылда Тываның Виктор Көк-оол аттыг Национал хөгжүм-шии театрынга улуг башкывыс Алексей Кара-оолович Ооржактың чылын чарлап тур бис. Ынчан Алексей Ооржактың эгелеп кааны трилогиязының үшкү кезээн тургускаш, ооң тургусканы төөгүлүг шиилерин катап диргизер бис. “Күлтегин”, “Кым сен, Субедей” болгаш “Модэ-Хаан” деп трилогияны көрүкчүлерге көргүзер бис. Оон аңгыда, артистерниң аразынга чылдың-на болуп эртер ойнаттынмаан рольдар мөөрейин база ооң адынга тураскаадып эрттирер бис. Тыва театрның келир чылын ажыл-херээн хүндүткелдиг башкывыска, сүмелекчивиске, артистерниң адазы дег ынак режиссерунга тураскаадып эрттиреривисти силерниң мурнуңарга даңгыраглап тур бис! –деп чугаалаан соонда, залда олурган көрүкчүлер изиг адыш часкаашкыннары-биле деткип турду.
Сагыш-сеткил дүвүрей бээр шак ол байдалдан көрүкчүлерни “Көк дээрниң оглу” деп шииниң аялгазы оожургадып, чоорту шииже кичээнгейин хаара туда берген...
Бистиң корр.
