Ноябрь 4 – Чоннуң чаңгыс деминиң хүнү
Бөгүн найысылалдың Арат шөлүнге Чоннуң чаңгыс деминиң хүнүнге тураскааткан байырлыг хемчеглер-биле чергелештир хостуг ажылчын олуттар ярмарказын база организастаан. Көк-көк майгыннарда чаңгыс аай көк хептерлиг аныяк оолдар, кыстар келген чоннуң айтырыгларынга харыылап ажылдап турлар. Ол дээрге ТР-ниң Чонну ажылга хаара тудар төвүнүң ажылдакчылары-дыр.
ТР-ниң Чонну ажылга хаара тудар төптүң директорунуң оралакчызы Нам Хүлер-оолович Дунзунмаа байырлал хүнүнде бүгү коллективи-биле ажылдап үнүп келгенин дыңнаткан: «Айтырыгларлыг келген чонга кылып турар ажылывыс дугайында тайылбырлап тур бис: канчаан ажылды тып алырыл, кандыг мергежилдерге немей өөренип ап болурул, социал керээ дугайында дээш оон-даа өске.
Онзагай чүүл чүл дээрге, мында чаа үениң негелделеринге дүүштүр чурагайлыг технологияларны ажыглап тур бис. Шупту специалистер столдарда ноутбуктарлыг, олар интернет таварыштыр «Работа России» деп ажыл порталындан ваканцияларны көрүп, ажыл дилекчизинге резюмезин канчаан долдурарын тайылбырлап, айтып берип турар. Ол ышка социал керээни тускай программа таварыштыр өг-бүлезиниң орулгазын хынап, ук керээге тааржыр-таарышпас бе деп көрүп бээр. Оон аңгыда мында информастыг терминал база тургузуп каан. Күзелдиг кижилер боттары-ла хостуг ажылдарны көрүп ап болур. Ында Тывага-даа, бүгү Россияга-даа ажылдарны көрүп болур.
Чон идепкейлиг кээп тур. Колдуунда айтырар айтырыглары – хостуг ажылдар, каяа, канчаар өөренип ап болуру, ол ышкаш социал керээ дугайында. Бо үеде бисте 2000 ажыг хостуг ажылдар бар. Бо бүгүнү маңаа келгеш, азы чурттап турар черлериниң аайы-биле Чонну ажылга хаара тудар төптерден билип ап болур.
Социал керээ угланыышкынын харыылап турар специалистер аңгы майгында ажылдап олурар болду. Башкарыкчы инспекторлар Күзел Монгуш биле Аңчы-Кара Хертек социал керээ дугайында тайылбыр ажылын чорудуп турлар.
«Социал керээ 3 хевирлиг болур. Бир дугаары, ажыл чоктар учедунга туруп алгаш, «ажыл чок» деп эрге-байдалга тургустунуп алгаш, 3-4 ай дургузунда 15 муң рубль төлевирни ап болур. Ийи дугаары, бодунуң ажыл-херээн ажыдып алыр дээн хамаатыларга деткимче. Аңаа орулгазы эвээш өг-бүлелер киржип болур. Оларга ажылдаар дериг-херексел садып алыр 350 муң рубль деткимчени бээр. Үш дугаар хевири, чер бажыңныг боорда, орулгазы эвээш өг-бүлелерге дузалал ажыл-агый, мал-маган тудар азы теплица тургузуп алыр дээн хамаатыларга деткимче. Бо угланыышкынга 200 муң рубль көрдүнген» - деп, Күзел Монгуш чугаалады.
Чонну ажылга хаара тудар төптүң специалистери айтырыгларлыг келген чонну изиг кофе-биле база хүндүлеп турар болду.
Ол ышкаш Арат шөлүнге МФЦ-ниң, РФ-тиң Социал фондузунуң ТР-де салбырының дээш өске-даа албан черлериниң специалистери юридиктиг халас ачы-дузаны, консультацияларны берген.
А. СОЯН.
Авторнуң тырттырган чуруктары.
