Май 8-те Тываның Виктор Көк-оол аттыг Национал театрынга кайгамчыктыг төөгүлүг хүнге — Ада-чурттуң Улуг дайынының Тиилелгезиниң 80 чыл оюнга тураскааткан “Тиилелгениң одазы” деп байырлыг хурал болуп эрткен. Аңаа дайынның болгаш күш-ажылдың хоочуннары, чазак-чагырганың, хөй-ниити организацияларының төлээлери, культураның болгаш уран чүүлдүң ажылдакчылары база республиканың аныяктары чыглып келгеннер.
Байырлыг кежээ бистиң улуг чуртувустуң хосталгазы болгаш хамаарышпас чоруу дээш амы-тынын харам чокка берген маадырларга сактыышкынның минутазы-биле ажыттынган. Ооң соонда Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың ыдык ырылары база чаңчыл ёзугаар чаңгыланган.
Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг чыылганнарга байырын чедирип, Ада-чурттуң Улуг дайынынга киришкен тыва эки турачыларның маадырлыг, эрес-дидим чоруун, совет чоннуң фашистерни чылча шаварынга киирген үнелеп четпес үлүг-хуузун онзалап демдеглээн:
«Боттарывыстың чуртувустуң чаагай чоруу дээш бодувусту хайырлавайн, салган сорулгазынга төлептиг болуп ажылдаары, ачаларывыстың, кырган-ачаларывыстың маадырлыг чоруунга төлептиг болурувус – бистиң ыдыктыг хүлээлгевис-тир. Россияның Президентизи Владимир Владимировичиниң чарлааны Ада-чурттуң камгалакчызының чылы эрткен чүс чылдың болгаш амгы салгалдың дайынчыларын каттыштырыпкан. Бистиң чаңгыс чер чурттугларывыс база кырган-ачаларывыс болгаш оларның адалары ышкаш Ада-чуртун камгалаар дээш демисежип турарлар. Олар Россия Федерациязының Чепсектиг күштериниң аңгы-аңгы шериг кезектеринде дайылдажып, каяа-даа чорааш, ТШО-нуң дайынчы даалгаларын эрес-дидими-биле күүседип чоруурлар”.
Ол ышкаш байырлыг кежээге Россия Федерациязының, Тыва Республиканың болгаш Донецк Улус Республиканың күрүне шаңналдарын база тывыскан.
Донецк Улус Республиканың баштыңы Денис Пушилин тыва эки турачыларның неонацистерден Донбассты хостаан үлүг-хуузун бедии-биле үнелээш, Тываның ийи дайынчыларынга Донецк Улус Республиканың Маадыры деп хүндүлүг атты тыпсыр шиитпирни хүлээп алган. Оларга 55-ки гардейжи бригаданың эргелелиниң харылзаа батальонунуң ротазының радиотелеграфизи Чолдуг Калин-оолович Соян база 55-ки гвардейжи бригаданың рота командириниң шериг-политиктиг ажыл талазы-биле оралакчызы Айдың Демир-оолович Норбу хамааржыр. Маадырларның шаңналдарын чоок кижилеринге Владислав Ховалыг дамчыдып берген. Айдың Норбу биле Чолдуг Соян Донецк Улус Республиканың Маадыры деп аттарга республика дээш тулчуушкунга маадырлыг болгаш эрес-дидим чоруу дээш төлептиг болганнар.
Буян Монгуш база Артыш Сат ТШО-га киржилгези дээш Россияның Камгалал яамызының медалын алганнар.
“Россия Федерациязының Онза байдалдар яамызының “Тускай шериг операциязының киржикчизи” деп медальды бөгүн алдым. 2022 чылдың декабрь 1-де балыгланган ТШО киржикчилеринге дуза кадары-биле бөлүк эмчилер Тывавыстан чорупкан бис. Донецк Улус Республикага 2 травматолог, 2 кезер эмчи, 2 анестезиолог-реаниматолог, 1 кезер эмчиниң сестразы, 1 анестезиолог эмчиниң медбрады ажылдап турдувус. Улуг Тиилелгениң 80 чыл ою-биле республиканың чурттакчы чонунга байырым чедирбишаан, ТШО-да киржип турар дайынчыларга онча-менди чанып келирин, тиилелге дүрген келирин күзедим” – деп, Чадаана хоорайда кожууннар аразының медицина төвүнүң анестезиолог-реаниматолог эмчизи Артыш Сат чугаалаан.
Милан Дагбы, Руслан Амыйлан демисел үезинде эрес-дидим чоруу болгаш бодун хайырлавааны дээш сактыышкынның медальдары-биле шаңнатканнар. Ирина Белокопытова мергежилинге бердингени болгаш бодунуң хүлээлгелерин ак сеткилдиг күүсеткени дээш “Тиилелге хүнү” деп медальды алган. Эрес-дидим чоруу дээш медальды Ян Лукевичке база тывыскан. Ол ышкаш ак сеткилдиг ажылы дээш Тываның Баштыңының өөрүп четтириишкин бижии-биле Пема Кыргыс шаңнаткан. Эрес-дидим чоруу болгаш демисел үезинде бодун хайырлавааны дээш сактыышкын медальды Айдың Дожулаа, ТШО-га киржилгези дээш Сылдыс Түлүш шаңналды алган. Күш-ажылдың хоочуну Демир-оол Артынаны хөй чылдарда төлептиг ажылы дээш “Тыва Арат Республиканың ССРЭ-ниң составынче эки тура-биле киргенинден бээр 80 чылының” юбилейлиг медалы-биле шаңнаан. Төөгү эртемнериниң доктору Николай Моллеров “Тыва Республиканың мурнунга ачы-хавыяазы дээш” деп медаль-биле шаңнаткан. Айыыл чок чорукту хандырганы база хөй чылдарда ажылы дээш “Тыва Республиканың мурнунга ачы-хавыяазы дээш” деп медаль-биле Александр Тюнинни шаңнаан. Дайын хоочуну Георгий Абросимов Ада-чурттуң Улуг дайынының Тиилелгезиниң 80 чыл оюн таварыштыр республикага онза ачы-хавыяазы дээш "Тыва Республиканың Хүндүлүг хамаатызы" деп атты алган.
Байырлыг кежээ республиканың чогаадыкчы коллективтериниң артистериниң байырлыг концерти-биле доозулган. Ол кежээ дайын чылдарының, патриотчу болгаш улустуң ырлары чаңгыланган.
Чыжыргана СААЯ.
Буян Ооржактың тырттырган чуруктары.
«Шын» №18 2025 чылдың май 15
