Татьяна Билчинмаа – Тываның бирги эмчилериниң бирээзи. Ол Кызыл хоорайга эмчи сургуулун дооскаш, төрээн Тывазының чонунга эмчи дузазын көргүзүп, аарыг-аржыын эмнеп, чүс-чүс херээженнерниң караан чырыткан, дыка-ла хөй чаштарның хин-авазы болган. Тываның чону ону «Билчинмаа эмчивис» деп хүндүлеп адаар турган.
Татьяна Тавакпановнаның өөнүң ээзи Тываның база бир ховар күрүне ажылдакчызы чораан Монгуш Кармаевич Седип. Бо өг-бүлениң улуг уруу Тана Монгушовна башкы эртемниг, күдээзи Тываның ховар дээн эмчилериниң бирээзи, РСФСР-ниң алдарлыг эмчизи Доржу Көк-оолович Куулар. Оларның ийи кызы база дээди эртемниг эмчилер. Улуг кызы Ирина Доржуевна өөнүң ээзи-биле фтизиатр эмчилер, Абакан хоорайда ажылдап-чурттап чоруурлар. Бичиизи Белекмаа Доржуевна Кызыл хоорайда Кадыкшылга төвүнүң улуг эмчизи, өөнүң ээзи диш эмчизи. Бо өг-бүлениң уруглары, күдээлери шупту эмчилер.
Бир уруу Зинаида Монгушевнаның уруунуң уруу Алимаа Седи-Базыровна Кызылдың медицина училищезин дооскаш, малчыннар эмнелгезинде 32 чыл дургузунда медсестра болуп ажылдап чоруур. Вера Монгушевна 1972 чылда медучилищени дооскаш-ла, чонунга бараан болуп, хүндүткелдиг ажылдап чораан. Вера Монгушевна Иймеге, Баян-Талага фельдшерлеп, акушеркалап чорду. Кожуун эмнелгезиниң хирургия салбырынга дыка үр үе иштинде кезиишкинге киржир эмчи сестразы болуп, оон Чыраа-Бажының участок эмнелгезинге эргелекчилеп, бичии уруглар эмчизи болуп ажылдаан. Таптыг-ла 48 чыл ажылдааш, хүндүлүг дыштанылгаже үнген. Вера Монгушевна чаңгысклассчызы Спартак Очур-оолович Ооржак-биле өг-бүле туткаш, ийи кыстыг, ийи оолдуг. Улуг уруу Айлана садыг-кооперация техникумун дооскаш, кооперацияга ажылдап чораан, ам хүндүлүг дыштанылгада күш-ажылдың хоочуну. Айлананың ортун оглу мединституттуң фармация салбырын дооскаш, Кызылда аптекада провизор болуп ажылдап чоруур. Ийиги кызы Снежана Спартаковна Чадаананың дугаары 1 ортумак школазында физика башкызы.Ол «Тыва Республиканың тергиин башкызы» деп грантының эдилекчизи.
Вера Монгушевна үр чылдар дургузунда дыка-ла эки ажылдап чораан, Чыраа-Бажы суурнуң чону эмчивис дээш дыка хүндүлеп чоруурлар, ажылдавайн дыштанып олурда безин, дуржулгазы улуг эмчивис дээш, уруг-дарыг дымаалап аарый бээрге, албан Вера Монгушевнаны чалаарлар. Уругларын төлептиг эртемниг кижилер кылдыр өөредип-кижизидип алган ада-ие чоргаарланып чурттап чоруурлар. Өөнүң ээзи аарааш, чок-даа апарган болза, Вера Монгушевна уругларынга дузалажып, уйнуктарын өстүржүп, карактажып чоруур. Ажыы-биле чугаалаарга, Монгушевнаның чонунга-даа, төрелдеринге-даа, ажы-төлүнге-даа ачы-буяны кончуг улуг болуп турар.
Чоокта чаа Чөөн-Хемчик кожуун чагыргазы Вера Монгушевна Ооржакты «Чөөн-Хемчик кожууннуң алдарлыг эмчизи» деп медаль-биле шаңнааны – улуг өөрүшкү.
Көвей ажы-төлдүг Тываның база бир ховар ажылдакчылары Монгуш Кармаевич Седип, хоочун эмчи Татьяна Тавакпановна Билчинмаа ажы-төлүнүң эмчи-домчу болуп ажылдап чоруурун көрген болза, дыка-ла чоргаарланыр, өөрүүр турган боор. Чонунга ачы-буянын чедирип чоруур Седиптерниң ажы-төлүнге чүгле экини, ажыл-ижинге чедиишкиннерни база эң-не кол чүүл – кадыкшылды сеткилимниң ханызындан күзээр-дир мен.
Хүндүткел-биле,
Виктория ПЮРЮНА.